"İğdır-Naxçıvan qaz kəmərinin çəkilməsi Azərbaycan üçün strateji əhəmiyyət daşıyır"- Xalid Kərimli
"ndiyə qədər Naxçıvanın qaz təchizatı İran vasitəsilə həyata keçirilirdi. Azərbaycan, İranın Naxçıvana verdiyi qaz müqabilində İrana qaz ixrac edirdi. Bu əməliyyatın həyata keçirilməsi üçün İran ötürülən qazın 15%-ni komissiya kimi götürürdü. Yəni, Azərbaycanın Naxçıvana çatdırmaq üçün göndərdiyi qazın müəyyən hissəsi İrana ödəniş olaraq qalırdı."
İqtisadçı Xalid Kərimli bunu News365.az-a açıqlamasında bildirib.
1. Qaz təchizatında diversifikasiya – Azərbaycanın TANAP vasitəsilə Türkiyə bazarına qaz ixrac etməsi kimi, İğdır-Naxçıvan qaz kəməri də ölkəyə öz qazını birbaşa Naxçıvana çatdırmaq imkanı verir. Bu, İran üzərindən həyata keçirilən qaz tranzitindən asılılığı azaldır və Azərbaycanın enerji resurslarının daha səmərəli idarə olunmasına şərait yaradır.
2. Enerji təhlükəsizliyi – İran Azərbaycanın dost və qonşu dövləti olsa da, Naxçıvanın tək bir mənbədən qaz alması strateji risk yaradırdı. Türkiyə ilə ikinci bir qaz təchizatı xəttinin olması bu riskləri minimuma endirir və Naxçıvanın enerji təhlükəsizliyini gücləndirir.
3. Zəngəzur dəhlizinin gecikməsi – Zəngəzur dəhlizi işə düşdükdən sonra Azərbaycanın əsas ərazisindən Naxçıvana birbaşa qaz təchizatı mümkün olacaq. Lakin Ermənistanın qeyri-konstruktiv mövqeyi səbəbindən bu proses ləngiyir. Ermənistan Zəngəzur dəhlizinin açılmasını siyasi vasitə kimi istifadə edir və xarici qüvvələrin təsiri ilə bu layihəni gecikdirir.
Azərbaycan alternativ marşrutlar üzərində işləyərək həm Zəngəzur dəhlizinin əhəmiyyətini qoruyur, həm də Ermənistanın bu məsələdə təsir imkanlarını minimuma endirir. İğdır-Naxçıvan qaz kəməri və Ermənistanı yan keçən yeni nəqliyyat yolları Azərbaycanın bölgədə müstəqil qərarlar vermək imkanlarını artırır.
Nəticə olaraq, İğdır-Naxçıvan qaz kəməri Azərbaycanın enerji təhlükəsizliyini gücləndirir, Naxçıvanın tək mənbədən asılılığını aradan qaldırır və Ermənistanın strateji təzyiq imkanlarını zəiflədir. Bununla belə, Zəngəzur dəhlizinin açılması bu məsələlərin daha səmərəli və uzunmüddətli həllinə imkan yaradacaq. Ermənistan qeyri-konstruktiv mövqeyini davam etdirdikcə, regional layihələrdən kənarda qalmaq riski ilə üzləşir."
