Türk Dövlətləri Təşkilatı böyük geosiyasi mərkəzə çevrilir
Qəbələdə
keçirilən TDT-nin XII Zirvə toplantısı başa çatsa da müzakirələr davam edir.
Beynəlxalq ekspertlər və təhlilçilər Zirvə görüşünün əhəmiyyətindən ağız dolusu
danışırlar. Bütün səslənən fikirlərinm ümümi məcmusu isə bundan ibarətdir ki,
TDT artıq vahid güc mərkəzi kimi çıxış edir.
Təbii ki, TDT əməkdaşlığının dərinləşməsində və güclərin
birləşməsində Azərbaycanın müstəsna rolu var. Bu barədə Zirvə görüşündə danışan
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev üzv ölkələrin daxili siyasi və iqtisadi
sabitliyini, mühüm geostrateji yerləşməsini, müsbət demoqrafik və gənc əhalini,
nəqliyyat və logistika sahəsində geniş imkanları, təbii ehtiyatları, artan
hərbi və hərbi-texniki potensialı qeyd edib. Təkcə son bir ildə Azərbaycan və
Türkiyə 25-dən çox ikitərəfli və çoxmillətli hərbi təlimlər keçirib. Bütün
bunları nəzərə alaraq İlham Əliyev gələn il UTG-yə üzv olan bütün dövlətlərin
birgə hərbi təlimlərinin Azərbaycanda keçirilməsini təklif edib.
Azərbaycan
prezidenti 2020-ci ildə 44 günlük müharibədə Ermənistan üzərində qələbə
qazandığını xatırladaraq, hər bir ölkənin müstəqilliyi və ərazi bütövlüyünün
əsas amili hərbi qüdrət adlandırıb.O, həmçinin iki ay əvvəl Vaşinqtonda Azərbaycan
və Ermənistan arasında sülh sazişinin paraflanmasının Cənubi Qafqazı sülhsevər
regiona çevirəcəyinə əminliyini ifadə edib.
Kommunikasiya
Türk dünyasının
nəqliyyat, kommunikasiya və tranzit potensialından istifadə edilməsi ATG
çərçivəsində təhlükəsizlik baxımından da strateji əhəmiyyət kəsb edir.
Azərbaycan Şərq-Qərb və Şimal-Cənub nəqliyyat dəhlizlərinin iştirakçısıdır,
Türkiyə ilə Mərkəzi Asiya arasında körpü rolunu oynayır.
2022-ci ildən
etibarən Orta Dəhliz üzrə yükdaşımaları demək olar ki, 90% artıb, dəhliz
boyunca tranzit vaxtları əhəmiyyətli dərəcədə azalıb. Xəzər dənizinin ən böyük
ticarət donanması, yaxın illərdə keçirmə qabiliyyəti ildə 25 milyon tona
çatacaq Ələt Beynəlxalq Ticarət Limanı, Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolu, doqquz
beynəlxalq hava limanı, regionun ən böyük yük aviaşirkəti Azərbaycanı
beynəlxalq nəqliyyat qovşağına çevirmişdir.
Bu kontekstdə
Vaşinqton sammitinin digər mühüm nəticəsi həm Orta Dəhliz, həm də Şimal-Cənub
dəhlizi daxilində yeni nəqliyyat arteriyası və ikinci marşrut kimi böyük
əhəmiyyət kəsb edən Zəngəzur dəhlizinin açılması oldu.
Enerji
Azərbaycan
çoxşaxəli neft və qaz kəmərləri şəbəkəsi vasitəsilə Xəzər regionunun beynəlxalq
bazarlara qoşulmasında əsas rol oynayır. Hazırda 14 ölkəyə təbii qaz ixrac
edir, eyni zamanda günəş, külək və su enerjisi kimi bərpa olunan enerji
mənbələrinə investisiya cəlb edir. 2030-cu ilə qədər onun enerji istehsalının
təxminən 40%-i bərpa olunan mənbələrdən əldə ediləcək. Artıq Mərkəzi Asiya,
Azərbaycan, Türkiyə və Avropanı birləşdirən yaşıl enerji dəhlizinin yaradılması
istiqamətində işlər aparılır.
Qarabağın
bərpası
İlham Əliyev
UTC-dən olan həmkarlarına Qarabağın və Şərqi Zəngəzurun bərpasında
göstərdikləri dəstəyə görə təşəkkür edib. Özbəkistan, Qazaxıstan və Qırğızıstan
işğaldan azad edilmiş ərazilərdə Mirzə Uluq bəy adına məktəb, Füzulidə
Kurmanqazi adına Uşaq Yaradıcılıq Mərkəzi, Ağdamda Manas məktəbi tikiblər.
Macarıstanlı mütəxəssislər Cəbrayılda məktəb tikir, türk inşaatçılar isə
tunellər, körpülər, yollar tikirlər. Türkmənistanlı mütəxəssislər bu gün təməli
qoyulan Füzuli məscidini tikəcəklər. Məscid kompleksi bir hektardan çox ərazini
əhatə edəcək. Bina 40 metrlik iki minarə və 30 metr hündürlüyündə əsas
günbəzdən ibarət olacaq. Məscid eyni vaxtda 500 nəfərə qədər ibadət edə
biləcək. Layihədə UTC-nin rəhbərləri iştirak ediblər.
News365.az
