Azərbaycanla İranın Xəzərdə birgə təlimlər keçirməsi nəyə hesablanıb?- TƏHLİL

İran və Azərbaycan Xəzər dənizində AZİREX-2025 birgə hərbi dəniz təlimləri keçirib. Təlimlərin aktiv mərhələsi Bakının Böyük Zirə adası yaxınlığında dörd gün davam edib. İranın bir qrup gəmisi, o cümlədən “Pikan” və “Şchit” raket katerləri, habelə İran İnqilabı Keşikçiləri Korpusunun Hərbi Dəniz Qüvvələrinin “Şəhid Bəsir” çoxməqsədli gəmisi Azərbaycan qüvvələri ilə qarşılıqlı əlaqədə olub.

Bu yaxınlara qədər müxtəlif ölkələrdən olan ekspertlər Bakı ilə Tehran arasındakı münasibətlərdən “münaqişə və mübarizə” müstəvisində danışırdılar. Bu gün humanitar şüarlar altında da olsa, birgə manevrlər hər iki ölkənin gərginliyi azaltmaq istəyini nümayiş etdirir. Bu, tarixən bir çox oyunçunun maraqlarının kəsişdiyi bir sahə olan məkanda ümumi dil tapmaq cəhdidir. Bu cür təlimlər müharibəyə hazırlıq deyil, gələcək böhranların qarşısını almaq üçün lazım olan inam mexanizmlərinin inkişafıdır.

Xəzər bu gün nəhəng şahmat taxtasıdır. Qlobal qeyri-sabitlik və ənənəvi ittifaqların yenidən formalaşması fonunda həm İran, həm də Azərbaycan mövqelərini gücləndirməyə çalışırlar. Bu vəziyyətdə AZIREX-2025 yumşaq gücün mühüm alətinə çevrilir.

İran üçün bu, xarici təzyiqlərə baxmayaraq konstruktiv dialoq apara bilən regional güc kimi rolunu nümayiş etdirmək üçün bir fürsətdir. Azərbaycan üçün bu, Bakının müxtəlif güc mərkəzləri, o cümlədən cənub qonşusu ilə praqmatik münasibətlər qurmağa qadir olduğunu nümayiş etdirən çoxvektorlu siyasətin elementidir. Tərəflərin elan etdiyi kimi, prosedurların birgə təkmilləşdirilməsi və gələcək təlimlər üçün ümumi standartların hazırlanması Xəzər dənizində proqnozlaşdırıla bilən və sabit mühitin yaradılması istiqamətində atılan addımdır.

İran eskadrilyasının Bakını tərk etməsi onların başlatdıqları prosesi yox, təlimlərin sonu oldu. AZİREX-2025 nə hərbi ittifaq, nə də taktiki birlikdir. Bu, yeni çağırışlar üzərində qurulan bir körpüdür.

Təlimlər göstərdi ki, bütün fikir ayrılıqlarına baxmayaraq, həm İran, həm də Azərbaycan Xəzər dənizinin sabitliyinə ortaq dəyər kimi baxır. Belə bir layihənin təməlinin qoyulması faktı bütün regional siyasət üçün əlamətdar hadisədir.

News365.az