Ermənilərin "qəhrəmanı". Yaponiyanın agenti, minlərlə rusun, udinin, türkün qatili..

Erməniləri Qafqaz torpaqlarına köçürən Rusiya rəsmiləri bilirdilər ki, bu qaraçı xalqın həyatda bacardığı yeganə iş terror törətmək, insanları qətl etmək, işgəncə vermək və satqınlıqda bir nömrə olmaları idilər. Bu gün Ermənistanda küçə adları, heykəlləri məhz belə insanlardan ibarətdi. Faşizimə xidmət edən, Rusiya işğalına dəstək verən və minlərlə insanların qatili olanlar ermənilərin qəhrəmanı ola bilər ancaq.

Belə xain və insan cəlladı də Azərbaycanın Qəbələ rayonu Nic kəndində anadan olan və uşaqlıqdan bu coğrafiyada yaşayan digər xalqlara nifrət hiss ilə böyüdülən Kukunyan Sargis Movsesoviçdir. Onu ermənilər Udin kimi qələmə verirlər. Lakin sırf erməni olan bu terrorçu neçə neçə udini pula görə qətl edib. Mənbələr yazır ki, udinlərin evlərinə dəstə ilə girən bu erməni qadınların boğazlarından, qulaqlarından ziynət əşyalarını zorla dartıb çxıardırdı. Etiraz edəni isə qətl edirdi.

Gənc yaşlarından Osmanlı dövləti və Qafqazda xalqlara qarşı döyüşlərdə iştirak edən Sargis Qafqaza 78 nəfər terrorçu ilə Qars bölgəsində qırğınlar törədib Azərbaycan torpaqlarına gəlir. Rus tədqiqatçısı Nikolay Şelepov yazır ki, Osmanlı torpaqlarında türk və kürdlərə qənim kəsilən bu erməni sərhəddə türk əsgərlərinin ağır zərbəsini alıb Rusiyaya sığınmaq istəyən terrorçunu həbs edib 20 il müddətində Saxalinə sürgün edirlər.

Burada yerli qubernatorun sayəsində nəşriyyat işinə başlayan Sargis Saxalində Yapon agentləri ilə iş birliyinə girir. Guya Yaponlara rus dili öyərdir adı ilə Saxalində baş verən və kiçik dəstə ilə həlak olan rus əsgərləri və yerli sakinlərin ölümünə səbəb olur. Saxalin adasında Rusiya imperiyasına qarşı çıxış edərək yaponların bu adanın sahibi olması təbliğatını aparır. Aldığı pulun müqabilində iki tərəfli oyun qurur və sərhədi keçən yaponları və rusların öldürülməsinə şərait yaradır.

1905-ci ildə ümumi əfvlə azadlığa buraxıldı. 1906-cı ildə Qəbələyə qayıdır və orada yerli varlılara qarşı terrora başlayır. Qeydlərə görə Azərbaycanın Şimal bölgəsində terror yaradan bu şəxs Udin xalqını soyqırıma məruz qoyub.

1909-cu ildə Nijdə, o cümlədən Kukunyana qarşı aparılan əməliyyatlar nəticəsində kütləvi həbslər baş verdi. Ona ağır cəza verirlər, lakin rüşvətin sayəsində Sarkis yenidən azadlığa buraxıldı.

1910-cu ildə Kukunyan fəaliyyətinə görə yenidən həbs edildi və 15 il həbs cəzasına məhkum edildi. 1912-ci ildə Daşnaksütyun Kukunyanın Yelizavetpol quberniyasından qaçmasını təşkil etdi, lakin 17 gün sonra yenidən həbs edildi. Həbsdə də gəbərib ölür.