Almaniya bu sınaqdan necə çıxacaq? - TƏHLİL
Fevralın 23-də Almaniyada növbədənkənar parlament seçkiləri keçiriləcək və onun nəticələri ölkənin növbəti 4 il üçün daxili və xarici siyasətini müəyyən edəcək. Bu yazıda sizə namizədlər, onların reytinqləri və mümkün nəticələr barədə məlumat veririk.
Fevralın 23-də Almaniyada parlament seçkiləri keçiriləcək. Yəni ölkə sakinləri özlərinə yaxın olan partiyalara səs verəcəklər. Ən çox səs toplayan partiyanın lideri Almaniya kansleri olacaq. Almaniya parlament sistemi elə qurulub ki, bir partiya parlamenti idarə edə bilməyəcək, ona görə də yeni parlamentdə yerlərin 50%-dən çoxuna sahib olmalı koalisiya qurulacaq.
Almaniyada niyə erkən seçkilər keçirilir?
Bundestaq (parlament) seçkiləri erkəndir: onlar payızda keçirilməli idi, lakin koalisiyadakı parçalanma səbəbindən təxirə salınmışdı. Almaniyadakı koalisiya üç partiya ilə təmsil olunurdu: Scholz-un Sosial Demokrat Partiyası (SPD), vitse-kansler Robert Habeck-in Yaşıllar və Kristian Lindnerin Azad Demokratik Partiyası (FDP). Keçən ilin noyabrında kansler Şolz maliyyə naziri Lindneri vəzifəsindən azad etdi. Lindnerin gedişi ilə onun lideri olduğu FDP hökuməti tərk etdi. Dekabrda parlament Scholz-u dəstəkləməkdən imtina etdi: o, etimadsızlıq səsi aldı, bu səbəbdən növbədənkənar seçkilər təyin olundu.
Almaniyada hansı partiyalar seçkilərdə iştirak edir?
Almaniyada parlament seçkilərində səkkiz partiya iştirak edəcək:
CDU/CSU, iki xristian-demokrat partiyanın "birliyi". Bu, 27-29% ilə ən yüksək dəstəyə malik ölkənin əsas mühafizəkar partiyasıdır. CDU/CSU gündəliyi: miqrasiyaya məhdudiyyətlər, nüvə enerjisinin qaytarılması, korporasiyalar üçün vergilərin azaldılması, Avropa və ABŞ ilə əməkdaşlıq.
Almaniya üçün alternativ (AfD). İfrat sağçı partiya Almaniyada ən populyar ikinci partiyadır və seçicilərin demək olar ki, 21%-i onu dəstəkləyir. Gündəlikdə: miqrantların Almaniyaya girişinə qadağa qoyulması, sığınacaq almayanların deportasiyası, ənənəvi alman dəyərləri, nüvə enerjisinin bərpası, ənənəvi ailə dəyərləri, NATO-nun ölkədəki fəaliyyətinin məhdudlaşdırılması və Ukraynaya köməkdən imtina.
Almaniya Sosial Demokrat Partiyası (SPD). Partiya sol mərkəzçidir və 15,5% dəstəklə ölkədə üçüncü ən populyardır. Onun gündəliyinə ədalətli maaşlar, pensiyalar, sosial müavinətlər və varlılar üçün daha yüksək vergilər daxildir.
"Yaşıllar". Sol-liberal partiya, hazırda Almaniyada 4-cü ən populyar partiyadır. Onu seçicilərin 13-14 faizi dəstəkləyir. Gündəlik: kreditlərlə infrastrukturun inkişafı, minimum əmək haqqının artırılması, zənginlər üçün vergilərin artırılması, Ukraynaya hərbi dəstək.
Sol partiya. Onu almanların 7,5-9%-i dəstəkləyir. Kampaniyanın əsas məqamları: varlılar üçün sərfəli mənzil və vergilər.
Sahra Wagenknecht Birliyi, SSW. Bu, Sol Partiyadan ayrılaraq özünün partiyasını yaradan Sahra Vaqenknextin sol-mühafizəkar partiyasıdır. Onun dəstəyi təxminən 5% təşkil edir. Gündəlik: yoxsullara dəstək və immiqrasiyanın məhdudlaşdırılması.
Azad Demokrat Partiyası (FDP). Bu partiyanın reytinqi 4%-dən bir qədər çoxdur. Onu bəzən “varlılar partiyası” da adlandırırlar. Onun gündəliyinə fərdiyyətçilik, kapitalizm və sosial islahatlar daxildir.
Heyvanları Müdafiə Partiyası.
AfD koalisiyaya qoşulacaqmı?
Çox güman ki, böyük dəstək faizinə baxmayaraq, AfD hakim koalisiyaya daxil olmayacaq və onun lideri Alice Weidel Almaniyanın kansleri olmayacaq, çünki hazırda partiya “firewall”, yəni qarşılıqlı fəaliyyət qadağası altındadır. Məhz bu qadağanı Amerika vitse-prezidenti J.D.Vens Münhen Konfransında tənqid edərək, “demokratiyada qadağalara yer olmadığını” vurğuladı.
2025-ci il Almaniya seçkilərində kim qalib gələcək?
Bu günə qədər aparılan bütün sorğulara görə, CDU/CSU öndədir. Çox güman ki, çoxluğu məhz o qazanacaq və onun lideri, 69 yaşlı Fridrix Merz ölkənin kansleri təyin olunacaq.
Almaniyada yeni hakim koalisiya necə olacaq?
Böyük ehtimalla koalisiya üç partiyadan qurulacaq: Merz Birliyi, Şolzun SPD və Habeck Yaşılları, bir şərtlə ki, CDU/CSU AfD ilə əməkdaşlıq etmək qərarı verməsin. Koalisiyanın yaradılması seçkilərin nəticələri elan edildikdən dərhal sonra başlayacaq (adətən növbəti gün), lakin proses bir neçə ay çəkə bilər. Hər üç partiya Ukraynaya dəstək, miqrasiyaya nəzarətin gücləndirilməsi və iqtisadi restrukturizasiyanın tərəfdarıdır.
