2024-cü ildə Aİİ ölkələrinin büdcə gəlirləri nə qədər olub? - TƏHLİL

2024-cü ildə Aİİ ölkələrinin büdcə gəlirləri nə qədər olub? - TƏHLİL
09:31

 

2024-cü ildə 2023-cü illə müqayisədə Ermənistanda icmal büdcənin gəlirləri 9,8%, Qazaxıstanda 9,1%, Qırğızıstanda 7,9% və Rusiyada 20,1% artıb.

News365.az Xəbər verir ki, Avrasiya İqtisadi Komissiyasının məlumatına görə, Qazaxıstandan başqa bütün ölkələrdə gəlirin ÜDM-də payı artıb.

2024-cü ildə büdcələrin vergi daxilolmalarında üstünlük təşkil edən payı Ermənistanda - gəlir vergisi (24%) və ƏDV (28%), Qazaxıstanda - mənfəət vergisi (19%) və ƏDV (19%), Qırğızıstanda - ƏDV (28%) və sosial sığorta haqları (14%) təşkil edib. Rusiyada bütün gəlirlərin üstünlük təşkil edən hissəsini ƏDV (19%) və sosial sığorta haqları (20%) təşkil edib.

Digər vergi və qeyri-vergi daxilolmaları1) Ermənistanda 23%-dən Qazaxıstanda 36%-ə qədər idi. Eyni zamanda, Qazaxıstan və Rusiyada təbii sərvətlərin istifadəsi (çıxarılması) üçün vergi və ödənişlərin digər vergi və qeyri-vergi daxilolmalarının həcmində xüsusi çəkisi müvafiq olaraq 38% və 58% təşkil edib. Eyni zamanda, Qazaxıstanda Milli Fonddan transfertlərin həcmi il ərzində 36,6% artaraq 5,6 trilyon tenge və ya digər vergi və qeyri-vergi daxilolmalarının ümumi həcminin 56%-ni təşkil edib.

2024-cü ildə 2023-cü illə müqayisədə nominal əmək haqqının artımı ilə əlaqədar Ermənistanda (+17%), Qazaxıstanda (+23%), Qırğızıstanda (+20%) və Rusiyada (+28%) büdcəyə gəlir vergisi daxilolmalarında, həmçinin Ermənistanda (+15%), Qazaxıstanda (+20%), Qırğızıstanda (+16%) və Rusiyada (+16%) sosial ödənişlərdə artım müşahidə olunub. Bundan əlavə, Qırğızıstanda gəlir vergisi (+28%) və xarici iqtisadi fəaliyyətdən (+48%) daxilolmalarda yüksək artım qeydə alınıb.

Büdcənin əsas maddələrindən biri ƏDV gəlirləridir.

ƏDV daxilolmalarında artım Qırğızıstan (+5%) və Rusiyada (+16%), azalma isə Ermənistan (-1,5%) və Qazaxıstanda (-9%) müşahidə olunub. Ölkə daxilində istehsal olunan mallara (işlərə, xidmətlərə) ƏDV-dən daxilolmaların payı yalnız Rusiyada ölkəyə idxal olunan mallar üzrə ƏDV-nin payını üstələyib.

Ölkədə istehsal olunan mallara aksiz vergiləri Ermənistan və Qazaxıstanda ölkəyə idxal olunan mallara nisbətən daha yüksək olub. Rusiyada 2024-cü ildə ölkə daxilində istehsal olunan aksizli mallar üzrə aksiz vergiləri amortizasiya komponenti ilə aksiz vergisinin qaytarılmasının üstünlük təşkil etməsi səbəbindən mənfi dəyərə malik olub.

Təbii ehtiyatların istifadəsi (çıxarılması) üçün vergi və ödənişlərin artımı Ermənistanda (+79%), Qırğızıstanda (+15%) və Rusiyada (+31%) müşahidə olunub. Qazaxıstanda bu göstərici 7% azalıb.

News365.az


Sizin reklam burada
Sizin reklam burada