Gənc nəsillərə örnək olan böyük alim

Zərifə xanım və Ulu Öndər Heydər Əliyev, öz müdrikliyi və əməyilə, cənab İlham Əliyevin tərbiyəsində və inkişafında əvəzsiz rol oynayıblar

 15 aprel Azərbaycanın tanınmış alimlərindən biri olan akademik Zərifə Əziz qızı Əliyevanın anım günüdür. Zərifə Əliyeva, elmi fəaliyyətində xüsusilə oftalmologiya sahəsindəki böyük xidmətləri ilə tanınmış, bir çox elmi əsərlər yazmış və tibbin inkişafına böyük töhfələr vermişdir. O, həmçinin Azərbaycanın müasir tibbi təhsilinin inkişafında mühüm rol oynamışdır.

 Zərifə Əziz qızı Əliyeva 1923-cü il aprelin 28-də Naxçıvan Muxtar Respublikasının Şərur rayonunun Şahtaxtı kəndində dünyaya gəlib. O, ailəsindəki alimlərdən ilham alaraq, uşaqlıqdan elmi fəaliyyətə maraq göstərib və bu marağını həyatı boyu qoruyub saxlayıb.

 Zərifə Əliyeva, gənclik illərindən etibarən özünü tibb sahəsində inkişaf etdirərək, xüsusilə oftalmologiya (göz xəstəlikləri) sahəsində böyük uğurlar qazanmış, bir çox elmi əsərlər və monoqrafiyalar yazmışdır. O, həmçinin Azərbaycan Tibb Universitetinin rektoru və digər yüksək vəzifələrdə də fəaliyyət göstərmiş, Azərbaycanın tibb elmində böyük izlər buraxmışdır.

Zərifə Əliyevanın müasirlərinə və gələcək nəsillərə verdiyi elmi və mənəvi töhfələr heç vaxt unudulmayacaq. Onun bu günə qədər qorunan elmi irsi, həmçinin Azərbaycan xalqı və təhsil sistemi üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir.

 Zərifə Əliyevanın həyat yolu, tibb elminə və təhsilə olan dərin marağının və həsrətinin nəticəsidir. 1942-ci ildə orta məktəbi bitirdikdən sonra Azərbaycan Dövlət Tibb İnstitutunun müalicə-profilaktika fakültəsinə daxil olan Zərifə Əliyeva, burada özünü böyük bir şagird və alim kimi göstərərək 1947-ci ildə institutu əla qiymətlərlə bitirib.

 Onun təhsil aldığı dövr, həm də müharibə illəri idi və buna baxmayaraq Zərifə Əliyeva çox çətin şəraitdə belə təhsilinə sadiq qalaraq böyük uğurlar əldə etmişdir. Tibb sahəsinə olan böyük marağı və alovlu istəyinin nəticəsi olaraq, Zərifə Əliyeva yalnız yüksək akademik göstəriciləri ilə deyil, həm də gələcəkdəki böyük elmi fəaliyyətinə əsaslı təməl qoymuşdur.

Təhsilini başa vurduqdan sonra o, uzun illər boyu oftalmologiya (göz xəstəlikləri) sahəsində əvəzsiz töhfələr verib və bu sahədə böyük işlər görərək Azərbaycanın tanınmış alimi və tibb sahəsində liderinə çevrilmişdir.

Zərifə Əliyevanın tibb elminə verdiyi xidmətlər onun müasir dövrdə belə xatırlanmasına səbəb olub və onun adı hələ də bu sahədə fəaliyyət göstərən nəsillər üçün bir nümunədir.

Zərifə xanım Əliyevanın müalicə metodu bütün respublikada tətbiq edilirdi. Uğurlu tədqiqatların nəticələri Z.Əliyevanın 1960-cı ildə müdafiə etdiyi “Traxomanın digər terapiya üsulları ilə birlikdə sintomisinlə müalicəsi” mövzusunda namizədlik dissertasiyanın əsasını təşkil etmişdir. Traxomanın sosial xəstəlik kimi ləğv olunması məhz Zərifə xanımın adı ilə bağlıdır. Bu sahə üzrə ixtisaslaşaraq, elmlər namizədi dərəcəsinə yüksələn Zərifə xanımın təklif etdiyi müalicə metodu tezliklə bütün respublikada tətbiq edilir və ölkəmiz bu xəstəlikdən xilas olur. Zərifə xanım Əliyeva, Azərbaycan tibb elminin önəmli simalarından biri olub, oftalmologiya sahəsindəki tədqiqatları ilə geniş tanınır. Onun 1960-cı ildə müdafiə etdiyi namizədlik dissertasiyası "Traxomanın digər terapiya üsulları ilə birlikdə sintomisinlə müalicəsi" mövzusunda olmuşdur. Bu iş, traxoma xəstəliyinin müalicəsində yeni yanaşmaların inkişafına və bu yanaşmaların ölkə boyu tətbiqinə imkan yaratmışdır.

Zərifə xanım Əliyevanın tədqiqatları traxomanın müalicəsində ənənəvi üsullarla yanaşı, yeni dərman preparatlarının və müalicə metodlarının tətbiqinin effektivliyini göstərmişdir. Onun işləri, həmçinin, oftalmologiya sahəsində müasir yanaşmaların formalaşmasına və geniş tətbiqinə zəmin yaratmışdır. Bu elmi töhfələr, onun peşəkar karyerasında və Azərbaycan tibb elminin inkişafında mühüm rol oynamışdır.

Zərifə xanım Əliyeva yalnız tibb sahəsindəki böyük xidmətləri ilə deyil, eyni zamanda həyat yoldaşı Ulu Öndər Heydər Əliyev ilə də öz müstəsna rolunu vurğulamaq lazımdır. Zərifə xanım, Ulu Öndər Heydər Əliyevin həyat və fəaliyyətində daim ona dəstək olmuş, onun yanında güclü bir həyat yoldaşı, həmçinin ailə üzvü kimi əhəmiyyətli bir yer tutmuşdur.

Heydər Əliyev, Azərbaycan xalqının dahi lideri, dövlətin inkişafında və müstəqilliyin qorunmasında mühüm rol oynamış bir şəxsiyyətdir. Zərifə xanımın onun yanında olması və həyat yoldaşı olaraq ona dəstək verməsi, yalnız şəxsi münasibətlərdə deyil, həm də milli səviyyədə çox böyük əhəmiyyət kəsb etmişdir. Bu münasibət onların birgə və zəngin həyat təcrübəsini, həmçinin ölkə və xalq üçün göstərdikləri xidmətləri daha da dəyərli edir. Ulu Öndər Heydər Əliyev  Zərifə xanım Əliyeva haqqında demişdir: “Deyirlər, xoşbəxtlik nisbi anlayışdır və dünyada tam xoşbəxt olan insan yoxdur. Amma Tanrı tərəfindən seçilmiş elə şəxslər də var ki, sağlığında insanların rəğbətini, sevgisini  qazanan, bu dünyayla vidalaşandan sonra isə tarixdə özünə əbədi şərəfli ad qoyan xoşbəxt insanlardan olur. Elə o da öz adını tarixin səhifələrində əbədiləşdirən, xatirələrdə hər zaman hörmətlə  anılan, sayğı ilə yada salınan unudulmaz şəxsiyyətlərdən oldu. Çünki böyük Yaradan ona elə böyük ürək bəxş edib, qəlbinə elə parlaq bir nur çiləmişdi ki, onunla rastlaşan, ünsiyyətdə olan hər bir kəs ilk növbədə özündə ümid, təsəlli, inam, sakitlik tapar, könülləri xeyirxahlıq şəfəqinin şölələri ilə işıqlanardı. O, insanları sevərdi, heç vaxt heç kimi incitməz, heç kimi naümid qoymaz, heç kimə kömək etməkdən imtina etməzdi”. Zərifə xanımın həyatında xoşbəxtlik, təkcə peşəkar uğurları ilə deyil, həm də Ulu Öndərin yanında olmaq, onunla birlikdə ailə qurmaq və həyatlarını birgə keçirməkdə idi. Bu əlaqə, yalnız şəxsi münasibətlərdə deyil, həm də ölkənin gələcəyi və inkişafı üçün bir çox mühüm qərarlarda öz əksini tapmışdır.

Zərifə xanım Əliyevanın ruhu, şübhəsiz, bu gün rahatdır. Onun həyatında ən böyük nailiyyətlərindən biri də oğlunun, İlham Əliyevin, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti olaraq ölkəni uğurla idarə etməsidir. Zərifə xanım və Ulu Öndər Heydər Əliyev, öz müdrikliyi və əməyilə, cənab İlham Əliyevin tərbiyəsində və inkişafında əvəzsiz rol oynayıblar.

Cənab İlham Əliyev Prezident olaraq, Azərbaycanı inkişaf etdirən, beynəlxalq aləmdə güclü və hörmətli bir ölkə halına gətirən bir lider olub. Onun rəhbərliyi altında ölkə bir çox sahələrdə irəliləyişlər əldə edib, həmçinin müstəqillik və sabitlik möhkəmlənib. Zərifə xanımın tərbiyəsi və yetişdirdiyi oğlu, onun və həyat yoldaşı Heydər Əliyevin mirasını davam etdirərək, ölkənin gələcəyinə mühüm töhfələr verir. Zərifə xanımın nəvələri və ailəsi üçün qurduğu dəyərlər, Azərbaycan xalqı üçün də böyük əhəmiyyət daşıyır. Onun ailəsinin ən yüksək vəzifələrdəki təmsilçiləri, onun həyatını və təlimini yaşatmağa davam edirlər. Bu, Zərifə xanımın ruhunun hər zaman Azərbaycan xalqı ilə birgə olduğunu göstərir. Prezident İlham Əliyev Zərifə xanım Əliyeva haqqında demişdir: “Mənim anamın həyat fəlsəfəsinin köklərini, hər şeydən əvvəl onun uşaqlığında axtarmaq lazımdır. O bizə tez-tez deyərdi ki, uşaqlıq - insan həyatının çox mühüm dövrüdür və heç nə bu dövrü əvəz edə bilməz. Uşaqlıq - insanın ömrü boyu təkrar-təkrar müraciət etdiyi dünyadır. İnsan xeyirxahlığın, şəfqətin nə olduğunu uşaqlıqda dərk edir. O, çox xoşbəxt uşaq olub, uşaqlıq onun yaddaşında məhəbbət və əziz xatirələr mənbəyi kimi qalmışdı”.

Zərifə Əliyeva, ümumiyyətlə, tibb elminə olan böyük marağı və zəhməti ilə tanınır və öz fəaliyyəti ilə Azərbaycanda tibbin yüksək səviyyəyə yüksəlməsinə xidmət edib. Zərifə xanımın xatirəsi hər zaman hörmətlə anılacaq. Onun həyatını və işlərini yad etmək, onun şəxsiyyətinin və elmi irsinin əhəmiyyətini bir daha vurğulamaq, gənc nəsillərə bu böyük alimdən örnək götürməyi təşviq etmək vacibdir.

Nəbi Ağayev

K.Y.Fərəcova adına Elmi-Tədqiqat Pediatriya İnstitutunun

PHŞ-nin Uşaq Bərpa Mərkəzinin Təsərrüfat bölmə müdiri