Sülh ritorikası, yoxsa daxili manevr? – Simonyanın bəyanatına baxış
Ermənistan parlamentinin sədri Alen Simonyanın son açıqlaması regionda sülhün gələcəyi ilə bağlı diqqət çəkən bir ritorikadır. Onun sözlərinə görə, Azərbaycan və Ermənistan bir gün sülh şəraitində yaşayacaq, qarşılıqlı ticarət edəcək və xalqlar bir-biri ilə yanaşı mövcud olacaq.
Bu cür bəyanat ilk baxışda konstruktiv və ümidverici görünür. Lakin Simonyanın eyni çıxışda müxalif qüvvələri “Köçəryan-Serj zooparkında yaşayan heyvanlar” adlandırması bu mesajın əsas motivlərinin nə olduğunu daha dərindən anlamağa imkan verir.
Bu ritorikanın arxasında üç əsas məqsəd dayanır:
-
Daxili siyasi gücü möhkəmləndirmək – Simonyanın sərt və emosional çıxışı onun müxalifətlə ideoloji savaşı fonunda hökumətin mövqelərini bərkitmək cəhdidir.
-
Beynəlxalq auditoriyaya “sülh tərəfdarı” imici yaratmaq – Paşinyan hakimiyyəti uzun müddət bu xətti yürüdüb və Simonyanın çıxışı bu imicin davamıdır.
-
Daxili təzyiqləri neytrallaşdırmaq – Gərgin sosial-siyasi mühitdə populist bəyanatlar gündəmin nəzarət altında saxlanmasına xidmət edir.
Bu çıxış, eyni zamanda, Ermənistan cəmiyyətinə sülh təşəbbüslərini yalnız hazırkı hakimiyyətin iradəsi ilə mümkün olan bir proses kimi təqdim etməyə yönəlib. Beləliklə, sülh mövzusu daxili legitimliyin alətinə çevrilir.
Simonyanın sözləri həm də Qərb ictimaiyyətinə bir mesaj xarakteri daşıyır. Sülh prosesinin ləngidiyi bir mərhələdə bu cür bəyanat Ermənistanın diplomatik mövqeyini möhkəmləndirmək məqsədi daşıya bilər.
Digər tərəfdən, 2020-ci ilin 44 günlük Vətən müharibəsindən sonra regionda yaranmış yeni reallıq var. Azərbaycan hazırda həmin status-kvonu qorumağa və beynəlxalq səviyyədə tanıtmağa çalışır. Əgər Ermənistan həqiqətən sülhə meyllidirsə, bunu yalnız ritorika ilə deyil, real addımlarla sübut etməlidir.
Əks halda bu cür çıxışlar sadəcə siyasi manevr, beynəlxalq təzyiqləri azaltmaq və vaxt qazanmaq üçün atılan addımlar kimi qiymətləndiriləcək.
Sülh — emosional bəyanatlarla deyil, konkret iradə, qarşılıqlı etimad və balanslı maraqlar üzərində qurulan prosesdir. Bakı bu prosesdə emosiyalardan uzaq, soyuqqanlı mövqe nümayiş etdirir və hadisələri diqqətlə izləyir.
Politoloq Turan Rzayev
