Azərbaycan–Slovakiya münasibətlərində yeni mərhələ

Prezident İlham Əliyev: “Slovakiya və Azərbaycan, sözün əsl mənasında, dost ölkələrdir və strateji tərəfdaşlardır”

 8 dekabr 2025-ci il tarixində Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin Slovakiyaya rəsmi səfəri iki ölkə arasında münasibətlərin keyfiyyətcə yeni bir mərhələyə daxil olduğunu bir daha təsdiq etdi. Səfər çərçivəsində dövlət başçılarının mətbuata verdiyi bəyanatlar Bratislava–Bakı xəttində strateji əməkdaşlığın artıq konseptual deyil, konkret nəticələrə əsaslanan real tərəfdaşlığa çevrildiyini göstərdi. Prezident İlham Əliyevin sözlərinə görə, Slovakiya və Azərbaycan sözün əsl mənasında, dost ölkələr və strateji tərəfdaşlardır. Bu qiymətləndirmə yalnız diplomatik jest deyil, son illərdə imzalanan sənədlər, həyata keçirilən enerji layihələri, iqtisadi əməkdaşlığın sürətli dinamikası və siyasi dialoqun intensivliyi ilə tam şəkildə əsaslanır.

2024-cü ildə imzalanmış Strateji Tərəfdaşlıq haqqında Birgə Bəyannamə Azərbaycan–Slovakiya əlaqələrinə yeni məzmun gətirən sənəd oldu. Bu bəyannamə iki ölkə arasında münasibətlərin yalnız ikitərəfli səviyyədə deyil, həm də regional və qlobal platformalarda koordinasiyasını gücləndirdi. Prezident Əliyevin qeyd etdiyi kimi, bu sənəd əlaqələri ən yüksək səviyyəyə qaldırdı, həm də bütün sahələr üzrə əməkdaşlıq üçün mexanizmləri aktivləşdirdi. Hazırda təhlükəsizlik, iqtisadiyyat, nəqliyyat, enerji, humanitar sahələr üzrə işçi qruplar fəal şəkildə fəaliyyət göstərir.

 İkitərəfli münasibətlər içərisində ənənəvi və strateji sahə energetikadır. Xüsusilə Avropanın enerji mənbələrini diversifikasiya etməyə çalışdığı bir vaxtda Azərbaycanın oynadığı rol daha da artır. Prezident İlham Əliyevin bəyanatında diqqət çəkən əsas məqamlar bunlardır. 2024-cü ildə ilk dəfə olaraq Azərbaycan qazının Slovakiyaya çatdırılması reallaşdı. Bu, həm Azərbaycan üçün yeni bazarın açılması, həm də Slovakiya üçün enerji asılılığının azaldılması baxımından mühüm hadisə idi. Prezidentin qeyd etdiyi kimi, Azərbaycan Slovakiyanın ehtiyac duyduğu səviyyədə və istənilən həcmdə enerji resursları ilə təmin edə biləcək imkanlara malikdir. Bu, Azərbaycan–Slovakiya enerji əməkdaşlığının uzunmüddətli və strateji xarakter daşıdığını göstərir. TAP və TANAP kimi layihələr, həmçinin Cənub Qaz Dəhlizi çərçivəsində genişlənmə planları Slovakiyanın da cəlb olunduğu yeni enerji marşrutlarının formalaşmasına şərait yaratdı. Bu əməkdaşlıq Avropa İttifaqının enerji təhlükəsizliyi gündəliyinə də müsbət təsir göstərir.

İki ölkə arasında birgə iqtisadi işçi qrup artıq bütün istiqamətlərdə fəaliyyətini genişləndirib. Enerji sahəsindən başqa, aşağıdakı sahələr üzrə intensiv dialoq aparılır: sənaye və innovasiya, yaşıl enerji texnologiyaları, nəqliyyat-logistika layihələri, kənd təsərrüfatı və qida təhlükəsizliyi və turizm və mədəni mübadilə.

Azərbaycan və Slovakiya arasında ticarət dövriyyəsinin artması və Slovak şirkətlərinin Azərbaycandakı investisiya layihələrinə marağının yüksəlməsi iqtisadi əməkdaşlığın gələcək perspektivlərinin geniş olduğunu göstərir.

Siyasi əlaqələr iki dövlət başçısı səviyyəsində güclü etimada əsaslanır. Slovakiya Azərbaycanın suverenliyi və ərazi bütövlüyünə birmənalı dəstək verir, Azərbaycan isə Slovakiyanın Avropa strukturları ilə əməkdaşlıq səylərini yaxından izləyir və dəstəkləyir. Həmçinin parlamentlərarası əməkdaşlıq və beynəlxalq təşkilatlarda koordinasiya da münasibətlərin siyasi dayaqlarını möhkəmləndirir.

Azərbaycan–Slovakiya münasibətləri təkcə enerji, iqtisadi və siyasi sahələrlə məhdudlaşmır; bu münasibətlərin mühüm istiqamətlərindən biri də müdafiə sənayesi sahəsində əməkdaşlıqdır. Prezident İlham Əliyevin Slovakiyaya səfəri zamanı səsləndirdiyi fikirlər göstərir ki, iki ölkə bu sahədə yeni bir sinerji yaratmağa tam hazırdır və bu əməkdaşlıq hərbi məqsədlərdən daha çox sənaye inkişafının, yüksək texnologiyaların birgə istehsalı və ixracı kimi dəyərləndirilir. Prezident İlham Əliyevin vurğuladığı ən mühüm məqam budur: Azərbaycan müdafiə sənayesi əməkdaşlığını müharibə məqsədləri üçün deyil, sənaye və texnoloji inkişaf üçün görür. Bu yanaşma bir neçə strateji hədəfi özündə birləşdirir. Müharibə dövrü başa çatıb — indi quruculuq dövrüdür. Azərbaycan ötən illərdə ərazi bütövlüyünü təmin edib və regionda sülh gündəliyi formalaşdırıb. Bu səbəbdən ölkə üçün müdafiə sənayesi daha çox texnoloji modernləşmə, yüksək əlavə dəyər yaradan sənaye istehsalı, ixrac potensialının artırılması kimi məqsədlərə xidmət edir.

Slovakiya müdafiə sənayesində modern texnologiyalar, mühəndislik məktəbi və Avropa standartları ilə tanınır. Azərbaycan isə güclü maliyyə imkanlarına, geniş sənaye müəssisələri şəbəkəsinə, istehsal üçün əlverişli infrastruktur və logistika potensialına malikdir. Bu iki üstünlüyün birləşməsi dünya bazarları üçün də maraqlı yeni məhsulların yaradılmasına şərait yaradır. Prezident Əliyevin dediyi kimi, “burada bir sinergiyanın yaradılması” həm Azərbaycanın texnoloji inkişafına, həm də Slovakiyanın sənaye sektoruna əlavə stimul verəcək. Dövlət başçısının bəyanatından məlum olur ki, bu sahədə əməkdaşlıq hələ nəzəri səviyyədə deyil – konkret layihələr üzərində iş gedir. Bu isə o deməkdir ki, yaxın illərdə birgə istehsal müəssisələri, yeni texnologiyaların transferi və müştərək AR-GE mərkəzləri real nəticələrə çevrilə bilər.

Azərbaycan–Slovakiya müdafiə sənayesi əməkdaşlığı ənənəvi hərbi ittifaqlardan fərqlənir. Bu əməkdaşlığın əsas xətti sülh, inkişaf, sənayeləşmə və dünya bazarına inteqrasiya kimi dəyərlərə söykənir. Prezident İlham Əliyevin mesajı açıqdır: Azərbaycan müharibə istəmir — Azərbaycan inkişaf, innovasiya və sənaye tərəfdaşlığı istəyir. Slovakiyanın bu prosesdə fəal iştirakı isə iki ölkə arasında dostluğun söz deyil, əməl olduğunu sübut edir.

Prezident İlham Əliyevin Slovakiyaya səfəri iki ölkə arasında formalaşmış strateji tərəfdaşlığın real məzmunla dolduğunu və artıq konkret nəticələr verdiyini nümayiş etdirdi. Enerji sahəsində əməkdaşlıq, iqtisadi əlaqələrin genişləndirilməsi və siyasi dialoq Azərbaycan–Slovakiya münasibətlərinin dayanıqlı və uzunmüddətli olacağına dəlalət edir. Bratislava–Bakı xətti artıq təkcə ikitərəfli münasibətlərin deyil, həm də Avropanın enerji təhlükəsizliyinin, regional sabitliyin və iqtisadi əməkdaşlığın mühüm sütunlarından birinə çevrilir.

Zenfira Nurullayeva

Qara Qarayev adına Mərkəzi İncəsənət Məktəbinin

xor ixtisası üzrə müəllimi,

Azərbaycan Respublikasının Əməkdar müəllimi