Uşaqlarda autizm xəstəliyi nədən yaranır?- Araşdırma
Autizm Nədən Yaranır?
Autizm haqqında çoxsaylı araşdırmalar olsa da, bu pozuntunun dəqiq səbəbləri hələ tam aydın deyil. Lakin, elm adamları autizmin yaranmasında bir neçə əsas faktoru qeyd edirlər:
1. Genetik Faktorlar
Tədqiqatlar göstərir ki, autizmin genetik əsasları mövcuddur. Bir uşağın autizm spektr pozuntusuna malik olması, eyni ailə üzvlərində də görülə bilər. Uşaqlarda autizm yaranma ehtimalı, genetik mutasiyalar və genetik irsiyyətlə bağlı ola bilər. Bəzi genetik xəstəliklər və mutasiyalar da autizm inkişafına təsir edə bilər.
2. Beyin İnkişafı və Struktur Dəyişiklikləri
Autizmli uşaqlarda beyin strukturlarında müəyyən dəyişikliklər müşahidə edilir. Beyin əlaqələrinin düzgün qurulmaması və sinir hüceyrələrinin əlaqələrinin pozulması, autizmli uşaqların sosial münasibətlər qurma qabiliyyətini azaldır. Bu da autizmin sosial və davranış pozuntuları ilə əlaqələndirilir.
3. Ətraf Mühit Faktorları
Ətraf mühitin autizm üzərindəki təsirləri də mühüm rol oynayır. Hamiləlik dövründə ana və uşağın qarşılaşdığı bəzi risk faktorları (infeksiyalar, qidalanma çatışmazlıqları, toksik maddələrə məruz qalma) autizm riskini artırabilir. Bundan əlavə, erkən yaşlarda uşağın yaşadığı mühit və stimulyasiya səviyyəsi də onların inkişafını təsir edə bilər.
4. Doğuşdan Sonrakı Faktorlar
Bəzi tədqiqatlar göstərir ki, doğuşdan sonrakı faktorlar, məsələn, uşağın zəif sağlamlıq vəziyyəti və ya inkişafında gecikmələr, autizmin inkişafına səbəb ola bilər. Uşaqların psixoloji və sosial mühitə uyğunlaşması da autizmin əlamətlərinin artmasına səbəb ola bilər.
5. Ailə və Sosial Mühit
Bəzi tədqiqatlar göstərir ki, uşağın doğumundan əvvəl və sonra yaşadığı sosial mühitin xüsusiyyətləri, ailə münasibətləri və valideynlərin psixoloji vəziyyəti də autizmin inkişafına təsir edə bilər. Sosial dəstək və sevgi, uşağın sosial bacarıqlarını inkişaf etdirə bilər, lakin bu, hər zaman autizmi qarşısını almağa imkan vermir.
Autizm və Ətraf Mühit: Erkən Müdaxilə Vacibdir
Autizmli uşaqların inkişafı erkən yaşlardan etibarən düzgün dəstək və müdaxilə ilə daha sağlam və müstəqil ola bilər. Ətraf mühitin və valideynlərin rolu bu uşaqların sosial və emosional inkişafını yaxşılaşdırmaqda mühüm yer tutur. Bununla belə, autizmin yaranma səbəbləri hələ də tam müəyyən edilməyib, amma erkən yaşlarda müdaxilə edilməsi autizmli uşaqların həyat keyfiyyətini artırmaq və cəmiyyətə inteqrasiyasını təmin etmək üçün mühüm addımdır.
Nəticə
Autizm, genetik və ətraf mühit faktorlarının birləşməsindən yaranan kompleks bir vəziyyətdir. Lakin, bu pozuntunun dəqiq səbəbləri hələ də elm dünyasında araşdırılmaqdadır. Uşaqlara göstərilən erkən müdaxilə və düzgün dəstək, onların inkişafına müsbət təsir göstərə bilər.
Bu yazı, autizm haqqında daha çox məlumat əldə etməyə və mövzunun əhəmiyyətini anlamağa kömək etməyi hədəfləyir.
