Trampın son açıqlaması nüvə müharibəsini yaxınlaşdırır- ƏTRAFLI
Dünya yenidən həyəcan içindədir. 33 illik fasilədən sonra
Vaşinqton nüvə sınaq proqramının bərpa olunduğunu elan etdi. ABŞ Prezidenti
Donald Tramp ABŞ-ın nüvə silahlarını partladacağını təsdiqlədi. Lakin
partlayışların yeraltında olub-olmayacağını dəqiqləşdirməkdən imtina etdi.
"Çox tezliklə öyrənəcəksiniz, amma biz bəzi sınaqlar
keçirəcəyik", - deyə Tramp Air Force One təyyarəsindəki jurnalistlərə
bildirib. O, əlavə edib ki, əgər digər ölkələr bunu edirsə, biz də edəcəyik.
Trampın qərarı onun “Truth Social”-dakı paylaşımından sonra
verilib. O, orada qeyd edib ki, "digər ölkələrin sınaq proqramları
işığında Müdafiə Nazirliyinə nüvə silahlarımızı bərabər əsasda sınaqdan keçirməyə
başlamağı tapşırmışam".
Pentaqon Ağ Evin mövqeyini dəstəkləyib. Müdafiə naziri Pit
Heqset sınaqların bərpasını nüvə çəkindirmə qabiliyyətini qorumaq üçün
"çox məsuliyyətli bir yol" adlandırıb.
Vitse-prezident C.D. Venssə “Reuters” agentliyinə deyib ki, Amerikanın
milli təhlükəsizliyinin vacib bir hissəsi nüvə arsenalımızın həqiqətən düzgün
işlədiyinə əmin olmaqdır.
Lakin Trampın açıqlaması hətta ABŞ-da da qarışıq reaksiya
doğurdu. Strateji Komandanlığın (STRATCOM) rəhbəri təyin olunmuş vitse-admiral
Riçard Korrel bir daha təkrarladı ki, "Rusiya və Çin nüvə sınaqları
keçirmir və prezidentin sözləri dərhal hərəkətə keçmək demək deyil".
Rusiyanın NATO-ya reaksiyası
Nəzərə alaq ki, bu yaxınlarda Rusiya iki yeni strateji
raketin - "Burevestnik" nüvə enerjisi ilə işləyən qanadlı raketin və
"Poseidon" sualtı gəmisinin uğurlu sınaqdan keçirildiyini elan etdi.
26 oktyabrda Baş Qərargah rəisi Valeri Gerasimov Prezident
Vladimir Putinə 15 saatda 14.000 kilometr məsafə qət edən
"Burevestnik" qanadlı raketinin uğurlu sınağı barədə məlumat verdi.
Putin əldə edilən nəticələrin yalnız başlanğıc olduğunu və raketin imkanlarının
hələ tükənmədiyini vurğuladı. Dövlət başçısı ilk dəfə "Burevestnik"
raket sisteminin hazırlanmasını 2018-ci ildə elan etmişdi. 28 oktyabrda xarici
işlər naziri Sergey Lavrov Rusiyanın sınaq elanına diplomatik kanallar vasitəsilə
heç bir cavab almadığını və ətrafdakı vəziyyətin gözlənilmədən sakitləşdiyini
qeyd etdi.
Lakin mətbuat katibi Dmitri Peskov bunun nüvə sınağı
olmadığını vurğuladı: "Əgər onlar hər hansı bir şəkildə “Burevestnik”
sınağına istinad edirlərsə, deməli, bu nüvə sınağı deyil. Qətiyyən yox."
29 oktyabrda Putin Rusiyanın Poseidon nüvə enerjisi ilə işləyən
sualtı gəmisini də uğurla sınaqdan keçirdiyini açıqladı.
"Dünən biz başqa bir perspektivli sistemin - Poseidon
pilotsuz sualtı aparatının daha bir sınağını keçirdik. Onun həmçinin nüvə
elektrik stansiyası var. İlk dəfə olaraq, biz onu təkcə gücləndirici mühərrikindən
istifadə edərək sualtı qayıqdan buraxmaqda deyil, həm də müəyyən bir müddət ərzində
aparatı işlədən nüvə elektrik stansiyasını işə salmaqda uğur qazandıq", -
deyə o, P.V. Mandrika adına Mərkəzi Hərbi Klinik Xəstəxanasına səfəri zamanı
bildirib.
Silahlara nəzarət böhranı
Silahlara nəzarət böhranı fonunda yeni sınaqlar haqqında
müzakirələr intensivləşib. Son Yeni START müqaviləsinin müddəti 2026-cı ilin
fevral ayında bitir. Rusiya 2023-cü ildə iştirakını dayandırıb. 2025-ci ilin
sentyabrında Putin ABŞ-ın məhdudiyyətlərə könüllü olaraq daha bir il riayət etməsini
təklif edib, lakin Ağ Ev rəsmi olaraq cavab verməyib.
27 oktyabrda Rusiya xarici işlər nazirinin müavini Sergey
Ryabkov qeyd edib: "NATO-nun düşmənçilik siyasəti" və alyansın
faktiki olaraq "nüvə ittifaqına" çevrilməsi "nüvə tərksilahı ilə
bağlı dialoqa ciddi maneələr" olaraq qalır.
Stokholm Beynəlxalq Sülh Araşdırmaları İnstitutunun (SIPRI) məlumatına
görə, ABŞ-da 3700, Rusiyada isə 4309 nüvə başlığı var. İki ölkə birlikdə
dünyanın nüvə arsenalının təxminən 90%-ni təşkil edir.
Trampın nüvə sınaqları ilə bağlı açıqlaması, ehtimal ki,
Rusiyanın raket sınaqlarına cavab idi və ABŞ-ın strateji silahlar sahəsində
Rusiya və Çindən geri qalması ilə əlaqədardır.
Yeni yarış?
Beynəlxalq müşahidəçilər Trampın təşəbbüslərinin nüvə
silahlanması yarışının yenidən başlamasına səbəb ola biləcəyindən qorxurlar. Bu
arada, Moskva dialoqa hazır olduğunu, lakin yalnız "bərabər əsasda"
olduğunu vurğulayır. Peskov bildirib ki, Vaşinqton sınaqların bərpası barədə
Moskvaya məlumat verməyib. Lakin mövcud vəziyyət qəti görünmür.
News365.az
