Dünyanı silkələyən “Son şam yeməyi” NƏ DEMƏKDİR?
Xəbər verdiyimiz kimi Parisdə 2024-cü il Olimpiadasının açılış mərasimində “Son şam yeməyi”nin parodiyası qalmaqala səbəb olub. Bu təqdimat İsa peyğəmbərin təhqir olunması kimi qəbul edildi. Təşkilatçılar xristianlara qarşı hörmətsizlikdə ittiham olundular.
Bəs, “Son şam yeməyi”i nə anlama gəlir?
Bu mənzərə Leonardo Da Vinçinin “Son şam yeməyi” əsərində yer alıb. “Son şam yeməyi” tablosunun ölçüsü 4,6 ilə 8,8 metrdir. “Son şam yeməyi” rəsm əsəri muzeydə deyil, uzun illər Milanda fəaliyyət göstərən Santa Maria delle Grazie kilsəsində, daha doğrusu onun yeməkxanasının divarında asılıb. Zaman keçdikcə yeməkxanada ətraf mühitin təsirlərinə həssas olan rəsmin qorunması üçün xüsusi şərait yaradıldı. Bu gün bu əsəri görmək istəyən şəxs 15 avrosundan keçməlidir.
“Son şam yeməyi” freska deyil
Qəribədir ki, “Son şam yeməyi” freska deyil, monumental rəsmdir. Fərq ondadır ki, freska yaradarkən usta yaş gips üzərində rəngləyir, monumental rəngkarlıq isə quru materiala təsvirlərin tətbiqini nəzərdə tutur. Leonardo da Vinci ikinci variantı seçib. Çünki o, "Son şam yeməyi" üzərində üç il işlədi və istənilən vaxt şəkli dəyişdirə və ya əlavə edə bildi. Təəssüf ki, onun seçdiyi üsul qısamüddətli oldu: şah əsərin tamamlanmasından 20 il sonra otaqdakı temperatur və rütubətin dəyişməsi səbəbindən boya çökməyə başladı.
“Son şam yeməyi” əsərində nə təsvir olunur?
Leonardo da Vinçinin “Son şam yeməyi” tablosunda İsa Məsihin son yeməyi, daha doğrusu, Xilaskarın öz şagirdlərinə, 12 həvariyə, onların arasında ona xəyanət edəcək birinin də olduğunu dediyi anı təsvir edir. Da Vinçi öz əsərində Məsihin ən yaxın dostlarının emosiyalarını ustalıqla çatdırır: kimsə qorxur, kimsə təşvişə düşür, sonda Məsihə xəyanət edəcək Yəhudanın siması isə bir qədər kölgədə görünür. Məsihin özü sakit oturur və onun bütün təsviri üçbucaqda yazılmışdır: Allahla əlaqəni təcəssüm etdirən ahəngdar bir fiqur.
“Son şam yeməyi”nin 5 əsas sirri
Da Vinçinin “Son şam yeməyi” sirləri və gizli mənaları ilə doludur:
Niyə Yəhudanın yanına duz töküldü?
Rəsmdə Yəhudanın dirsəyinin yanında duz səpələnib və mütəxəssislər onun mənasının nə olduğunu dəqiq deyə bilmirlər. Bu, ya pis əlamət, ya itki, ya din, ya da bəlkə də İsa Məsihin yerin duzu olması mənasını verə bilər.
Həvari Peter niyə əlində bıçaq tutur?
Yəhudanın arxasındakı “Son şam yeməyi”ndə təsvir olunan Həvari Pyotr əlində bıçaq tutur: beləliklə da Vinçi izləyiciyə Peterin Məsihi həbs etməyə gələn legionerlərdən birini yaraladığını xatırladır.
Yəhuda çılğınlıqla əlində nəyi sıxır?
Yanına duz səpilən Yəhuda əli ilə pul çantasını sıxır - Məsihə xəyanət etdiyi üçün aldığı 30 gümüş pulu.
“Son şam yeməyi”ndə İsanın solunda kim var?
Divarda Məsihin solunda bəzi sui-qəsd nəzəriyyəçilərinin iddia etdiyi kimi Maqdalalı Məryəm deyil, Həvari Yəhya var. Sadəcə, da Vinçi Məsihin həvarilərinin ən gəncini İntibah dövrünün gənc kişilərinin gözəllik ideallarına uyğun gələn obrazda çəkib.
Nə üçün Məsihin ayaqları görünmür?
Həqiqətən də “Son şam yeməyi”ndə Xilaskarın ayaqları yoxdur. Bu da onunla bağlıdır ki, 1652-ci ildə kilsədə bərpa işləri aparılarkən kimsə rəsm əsərinin altındakı qapını bağlamaq qərarına gəlib. Nəticədə qiymətsiz şah əsər bir hissəni itirdi.
“Son şam yeməyi”ndən nə qalır?
Təəccüblüdür ki, Leonardo da Vinçinin “Son şam yeməyi” bütün mövcudluğu boyu məhv olmaqdan qaça bilmişdir. 1796-cı ilin mayında Napoleon Bonapart Milanı işğal edərkən, Santa Maria Delle Grazie kilsəsinin yeməkxanasında tövlə tikildi. Lakin hansısa möcüzə nəticəsində rəsm salamat qaldı. Artıq 20-ci əsrdə, İkinci Dünya Müharibəsi zamanı kilsənin damına bir bomba düşdü, rahiblər üçün yemək otağının divarlarından birinə zərər verdi və yenə də "Son şam yeməyi" toxunulmaz qaldı. Ancaq bu gün, mütəxəssislərin fikrincə, Leonardo da Vinçinin orijinal rəsminin çox az hissəsi qalıb. O orjinallığını 20% saxlayıb. Sonuncu 20 ildə əsərdə çoxsaylı bərpa işləri aparılıb.
İlhamə Qiyas, News365.az
