Azərbaycan və Somali arasında əlaqələr genişləndirilir

Prezident İlham Əliyev: “Əminəm ki, hazırda Bakıda imzalanmış bütün razılaşmalar həyata keçiriləcək və münasibətlərimizi daha yüksək səviyyəyə qaldıracaq”

 Son illər Azərbaycanın Afrika ölkələri ilə əlaqələri genişləndirilir. Bu əlaqələrinin genişləndirilməsi ölkəmiz üçün yeni perspektivlər açır. Belə ki, Afrika ölkələri ilə ticarət əlaqələrinin artırılması, Azərbaycanın xarici bazarlara, xüsusən bu regiona çıxışını genişləndirə bilər. Bu, həmçinin müştərək investisiya layihələrinin həyata keçirilməsi üçün imkanlar yaradacaq. Afrika, təbii resurslar baxımından zəngin bir qitədir. Azərbaycanın enerji sektoru ilə Afrika ölkələrinin resurslarının birləşdirilməsi, enerji təhlükəsizliyi və diversifikasiyası baxımından faydalı ola bilər. Afrika ölkələri ilə siyasi əlaqələrin inkişafı, Azərbaycanın beynəlxalq müstəvidə daha geniş təsir imkanlarını artırar, eyni zamanda beynəlxalq təşkilatlarda dəstək qazanmağımıza kömək edə bilər. Kənd təsərrüfatı sahəsində əməkdaşlıq, həm Azərbaycanın kənd təsərrüfatı texnologiyalarının Afrikada tətbiqi, həm də Afrikadan kənd təsərrüfatı məhsullarının idxalı üçün yeni imkanlar yarada bilər. Qeyd olunan sahələrdə Azərbaycan, Afrika ölkələri ilə strateji tərəfdaşlıqlar quraraq, inkişafını sürətləndirə və müasir dövrün tələblərinə uyğun iqtisadiyyatını diversifikasiya edə bilər. Bu baxımdan Azərbaycan və Somali arasında əlaqələrin perspektivi mühüm əhəmiyyət daşıyır. Azərbaycan, enerji resurslarına sahib olan bir ölkədir, Somali isə strateji bir coğrafi mövqeyə malikdir. İki ölkə arasında ticarət və sərmayə mübadiləsinin artırılması, iqtisadi əməkdaşlığın inkişafına səbəb ola bilər. Somali, müharibə və terrorizmdən təsirlənmiş bir ölkədir. Azərbaycan, beynəlxalq təhlükəsizlik məsələlərində aktiv iştirak edir və bu sahədə əməkdaşlıq imkanları mövcuddur. Fevralın 12-də Somali Federativ Respublikasının Prezidenti Hasan Şeyx Mahmudun Azərbaycana səfəri bir sıra perspektiv əhəmiyyətə malikdir. Səfər Azərbaycan və Somali arasında siyasi, iqtisadi və mədəni sahələrdə əməkdaşlığı genişləndirmək üçün bir imkan yaradır. Hər iki ölkənin regional təhlükəsizlik məsələlərində əməkdaşlığını artırmaq, münaqişələrin həlli və sülhün bərqərar olması üçün müzakirələr aparmaq məqsədini güdür. Somali ilə Azərbaycan arasında ticarət əlaqələrinin inkişaf etdirilməsi və investisiya imkanlarının araşdırılması, iqtisadi potensialın artırılmasına kömək edə bilər. Prezident İlham Əliyev fevralın 12-də Somali Federativ Respublikasının Prezidenti Hasan Şeyx Mahmudun Azərbaycana rəsmi səfəri ilə bağlı mətbuata verdiyi bəyanatda bu haqda da danışıb: “Azərbaycan Somali iqtisadiyyatının hansı sahələrinə sərmayə qoymağı araşdırır. Həmçinin Somalidə sərmayə imkanlarını müzakirə etdik. Bildiyiniz kimi, cənab Prezidentin səfərindən əvvəl Azərbaycanın böyük nümayəndə heyəti bir həftə öncə Somaliyə səfər etmiş, əsasən, səfərin hazırlanması və eyni zamanda, gələcəkdə güclü iqtisadi, siyasi və mədəni əlaqələrin qurulması üzərində çalışmışdır. Düşünürəm ki, həmin proses davam etməlidir. Düşünürəm ki, Prezidentin rəsmi səfəri nəticəsində digər heyəti konkret hədəf və məqsədlərlə sərmayə sahələrini müəyyən etmək, eləcə də Azərbaycanın sərmayələri qəbul oluna biləcək və faydalı olacaq konkret layihələri qeyd etmək üçün Somaliyə ezam etməliyik. Məsələn, bu sahələr infrastruktur, liman qurğuları və kənd təsərrüfatı ola bilər. Cənab Prezident kənd təsərrüfatında böyük potensialın olduğu barədə məlumat verdi. Mən, həmçinin Azərbaycanda özünü təmin edən kənd təsərrüfatının yaradılması ilə əlaqədar hədəflərimiz barədə məlumat verdim. Bir sözlə, hesab edirəm ki, bu sahədə kifayət qədər nəzərəçarpan əməkdaşlıq qura bilərik”. Azərbaycanın Somali iqtisadiyyatına sərmayə qoyma perspektivləri diqqət çəkir. Somali, əkinçilik və heyvandarlıq üçün əlverişli iqlim şəraitinə malikdir. Azərbaycanın kənd təsərrüfatı texnologiyaları və bilikləri ilə bu sahədə əməkdaşlıq, məhsuldarlığı artırmağa kömək edə bilər. Somali, enerji resursları baxımından zəngin olsa da, infrastruktur çatışmazlığı var. Azərbaycanın enerji sahəsindəki təcrübəsi, Somali üçün enerji istehsalı və paylanması layihələrində sərmayə qoyma imkanları yarada bilər. Bu ölkə uzun sahil xətti ilə zəngin balıq ehtiyatlarına sahibdir. Azərbaycanın balıqçılıq sahəsindəki bilikləri və təcrübəsi, bu sektorda əməkdaşlıq üçün bir şans təqdim edir. Bu sahələrdə Azərbaycanın Somali iqtisadiyyatına sərmayə qoymağı araşdırması, qarşılıqlı faydalı əməkdaşlığın inkişafına və hər iki ölkənin iqtisadiyyatının güclənməsinə imkan verə bilər.

Qeyd edək ki, fevralın 12-də Azərbaycan Respublikası ilə Somali Federativ Respublikası arasında sənədlərin mübadiləsi mərasimi də olub. Mərasimdə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev və Somali Prezidenti Hasan Şeyx Mahmudun iştirak ediblər. Bu sənədlərin imzalanması iki ölkə arasında əməkdaşlığın güclənməsinə və ikitərəfli əlaqələrin inkişafına yeni bir impuls verəcək. Mərasim, həmçinin diplomatik əlaqələrin genişlənməsi baxımından da önəmli bir addım hesab olunur. Prezident İlham Əliyev bəyanatında deyib ki, bu gün imzalanmış sənədlər ikitərəfli əlaqələrimizi çox sahələrdə inkişaf etdirməkdə qarşılıqlı iradəmizi aydın şəkildə nümayiş etdirir: “Əminəm ki, hazırda Bakıda imzalanmış bütün razılaşmalar həyata keçiriləcək və münasibətlərimizi daha yüksək səviyyəyə qaldıracaq. Regionlarımızda geosiyasi vəziyyəti, ölkələrimizin üzləşdiyi çağırışları geniş şəkildə müzakirə etdik, ölkələrimizin ərazi bütövlüyünə və suverenliyinə qarşılıqlı dəstəyimizi, eləcə də terrorçuluğa və ekstremizmə qarşı mübarizədə ortaq mövqeyimizi bir daha vurğuladıq. Əlbəttə, hər bir ölkə üçün siyasi sabitlik inkişafı təmin edən ilkin şərtdir. 1990-cı illərdən və bu əsrin əvvəlindən tutmuş beynəlxalq səviyyədə tanınmış ərazilərimizin erməni işğalından azad edilməsinə qədər Azərbaycanın üzləşdiyi ağır dövr barədə cənab Prezidentə məlumat verdim”. Azərbaycan ilə Somali Federativ Respublikası arasında imzalanmış sənədlərin mübadiləsinin perspektiv əhəmiyyəti bir neçə aspektdən ibarətdir. Belə ki, sənədlər, ticarət və investisiya sahələrində əməkdaşlığın genişlənməsinə imkan tanıyır, bu da hər iki ölkənin iqtisadi inkişafına müsbət təsir göstərə bilər. İkitərəfli münasibətlərin möhkəmlənməsi, siyasi dialoqun artırılması və beynəlxalq platformalarda birgə fəaliyyət imkanlarını genişləndirir. İki ölkə arasında əməkdaşlığın güclənməsi regional təhlükəsizlik məsələlərində birgə fəaliyyətə şərait yaradır, bu da sabitliyin artırılmasına xidmət edə bilər. Mədəniyyət və təhsil sahələrində əməkdaşlıq, xalqlar arasında dostluq və anlaşmanın inkişafına kömək edə bilər. Bu sənədlər, Azərbaycanın Afrika ilə münasibətlərini genişləndirmək və Somali ilə strateji tərəfdaşlıq qurmaq istəyini əks etdirir. Beləliklə, bu mübadilə mərasimi, iki ölkə arasındakı əlaqələrin yeni mərhələyə keçməsində mühüm rol oynayır.

Aybəniz Rüstəmova

Avrasiya universitetinin Humanitar fənlər və regionşünaslıq

kafedrasının müdiri, tarix üzrə fəlsəfə doktoru, dosent