“Qətər Trampın Yaxın Şərq strategiyasında vasitəçi rolunu oynayırdı”- Politoloqdan şərh

“Qətər Trampın Yaxın Şərq strategiyasında vasitəçi rolunu oynayırdı”

Politoloq Elçin Alıoğlu bu sözləri News365.az-a açıqlamasında deyib. 

Vaxtilə Tramp təşəbbüs çərçivəsində "Avraam Records" adlı bir təşəbbüs irəli sürülmüşdü. Bu anlaşma əsasən Səudiyyə Ərəbistanı ilə İsrail arasında münasibətlərin normallaşdırılmasına xidmət edirdi. Lakin bu gün artıq vəziyyət dəyişib – ABŞ faktiki olaraq İsraili arxa plana atır.

Məsələ nədən ibarətdir?

ABŞ-ın Yaxın Şərq üzrə hegemon strategiyasının əsas prinsiplərindən biri uzun illər boyunca bu olmuşdur: ABŞ, İsrailin razılığı olmadan və ya onu əvvəlcədən xəbərdar etmədən Yaxın Şərqdə heç bir uzunmüddətli layihəyə başlamamalıdır. Bu prinsip onilliklər ərzində sabit şəkildə tətbiq olunub.

Ancaq bu qayda bir dəfə pozuldu – bu da bir növ "ChatGPT Anlaşması" idi (bununla təxəllüslü, qeyri-rəsmi və ya qeyri-ənənəvi diplomatik gediş nəzərdə tutulur). ABŞ bu dəfə İsraili heç bir formada məlumatlandırmadan əvvəlcə husilərlə – yəni Yəməndəki “Ənsarullah” hərəkatı ilə anlaşdı. Daha sonra isə bu prosesə Səudiyyə Ərəbistanı və Oman vasitəçilik etdi.

Hazırda ABŞ-ın Yaxın Şərqdəki əsas dayaq nöqtələri Səudiyyə Ərəbistanı, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri və Qətərdir. Bu ölkələr həm maliyyə, həm də investisiya mənbəyi rolunu oynayır. Xüsusilə Qətər Tramp administrasiyasının planlarında və strategiyalarında vasitəçi kimi önəmli yer tutur. Bu, həm Suriyada, həm Fələstin ərazisində, həm də İraqda hiss olunmuşdur. Hətta PKK-nın yerləşdirilməsində də Qətərin mühüm rolu olduğu iddia edilir.

Bütün bu proseslər fonunda İsrail özünü aldatılmış və proseslərdən kənarda qoyulmuş hiss edir. ABŞ-ın ənənəvi müttəfiqini xəbərsiz buraxması bu regionda strateji münasibətlərin yenidən qurulduğunu göstərir."