İspaniya və Portuqaliya niyə elektriksiz qaldı? - Maraqlı MƏQAMLAR

Xəbər verdiyimiz kimi aprelin 28-də İspaniya və Portuqaliya və Fransanın bir hissəsi elektriksiz qaldı. Hava limanları, metro və dəmir yolu nəqliyyatı fəaliyyətini dayandırdı, bir çox şəhər tamamilə qaranlığa qərq oldu.

İspaniya hakimiyyət orqanlarının məlumatına görə, ölkə ilk dəfədir ki, belə genişmiqyaslı problemlə üzləşib.

Bəs, İspaniya və Portuqaliya niyə elektriksiz qaldı və elektrik şəbəkəsinin dağılmasında günahkar kimdir?

Aprelin 28-də günorta saatlarında irimiqyaslı elektrik kəsilməsi Pireney yarımadasının əksəriyyətinə təsir edib. İspaniya, Portuqaliya və Fransanın cənubunun bir hissəsi elektriksiz qalıb. Əndəlusiya, Ekstremadura, Madrid, Valensiya və Basklar ölkəsi də daxil olmaqla İspaniyanın 9 muxtar bölgəsində fövqəladə vəziyyət elan edilib. Portuqaliya ərazisinin çox hissəsi, o cümlədən Porto və Lissabon şəhərləri də kəsilmələrdən təsirlənib. Fransanın cənubunda elektrik bir neçə dəqiqə ərzində bərpa olundu, İspaniya və Portuqaliyada isə on milyonlarla insanın həyatı ən azı gecəyə qədər donub qaldı. Çox sayda insan lift və qatarlarda sıxışıb, mobil rabitə qeyri-sabit olub, xəstəxanalar və bəzi hava limanları avtonom enerji təchizatı sisteminə keçib. Məktəblər və universitetlər bağlandı, mağazalar yalnız nağd pul qəbul edirdi. Xüsusilə İspaniya sakinləri şam və konserv almağa tələsir, bir çox evlər susuz qalıb. Svetofor və bankomatlar işləməyib, internetə çıxışda problemlər yaranıb. İspaniya hökuməti sakinlərə və ölkəyə gələn qonaqlara təcili yardım xidmətlərinə zəng etmək üçün yalnız fövqəladə hallarda cib telefonlarından istifadə etməyə çağırıb. İspaniyanın “El Pais” qəzeti ölkədəki vəziyyəti “XIX əsrə qayıdış” adlandırıb.

Üç ölkədə elektrik niyə kəsildi?

İspaniya, Portuqaliya, Fransa və Mərakeşin elektrik şəbəkələri bir-birinə bağlıdır. İspaniya elektrik enerjisinin bir hissəsini Fransadan idxal edir, sonra isə onu Portuqaliya və Mərakeşə ixrac edir. Problem şəbəkənin ispan bölməsində və iki dəfə baş verdi. Şəbəkə ilk dəfə elektrik enerjisini itirdi, o, saniyə yarım ərzində bərpa olundu, lakin beş saniyə sonra ikinci kəsilmə baş verdi. Bu isə, hər üç ölkəyə təsir etdi və hətta Mərakeşə də təsirsiz qalmadı. Kəsilmədən sonra Avropa şəbəkəsindən ayrılan İberiya şəbəkəsi (İspaniya və Portuqaliya) və enerji təxminən beş dəqiqə sonra Fransanın cənub bölgələrinə sürətlə bərpa edildi.

İspaniya elektrik enerjisini necə istehsal edir?

İspaniyanın və onunla birlikdə Portuqaliyanın niyə elektriksiz qaldığını anlamaq üçün ölkənin elektrik sisteminin necə işlədiyini anlamaq lazımdır. İspaniyada ən böyük elektrik enerjisi istehsalı mənbələri bunlardır: Elektrik enerjisi istehsalının 22,9%-ni təşkil edən külək enerjisi 19,6% payla nüvə enerjisi Elektrik enerjisinin 16,7%-ni istehsal edən günəş elektrik stansiyaları Qaz elektrik stansiyaları - 13% Hidroenergetika - 13%. İspaniyada bərpa olunan enerji mənbələri sabit həcmdə enerji təchizatı təmin etmir, atom elektrik stansiyaları isə daim işləyir.

Atom elektrik stansiyaları və bərpa olunan mənbələr arasında balans qaz elektrik stansiyaları tərəfindən qorunur.

İspaniyada niyə işıq kəsildi?

Hazırda heç kim elektrik enerjisinin İspaniya və Portuqaliyanın elektrik şəbəkələrindən niyə itdiyini deyə bilməz. Yalnız dəqiq məlumdur ki, 10 saata yaxın davam edən elektrik şəbəkəsinin dağılması cəmi beş saniyə ərzində baş verib: ölkə istehsal olunan elektrik enerjisinin 60%-ni itirib. Pireney yarımadasında elektrik enerjisinin geniş miqyasda kəsilməsinin səbəbləri məlum olmasa da, artıq bir neçə fərziyyə ortaya çıxıb ki, onlardan hər hansı biri zamanla təsdiqlənə bilər. İspaniyaya kiberhücum Elektrik şəbəkəsinə kiberhücum İspaniya və Portuqaliya sakinlərinin düşündüyü ilk şeydir. Bu arada İspaniyanın şəbəkə operatoru Red Electrica və Portuqaliya hökuməti çərşənbə axşamı bildiriblər ki, insidentə səbəb ola biləcək kiber müdaxilə ilə bağlı heç bir dəlil görmədilər. Bu arada, İspaniya Milli Məhkəməsi ölkənin elektrik şəbəkəsinə şübhəli kiberhücumla bağlı istintaqa başlayıb və baş nazir Pedro Sançes bildirib ki, bu mərhələdə kiberhücum ehtimalı istisna oluna bilməz.

İspaniyaya kiberhücum

Elektrik şəbəkəsinə kiberhücum İspaniya və Portuqaliya sakinlərinin ağlına gələn ilk şeydir. Eyni zamanda, İspaniyanın elektrik şəbəkəsi operatoru Red Electrica və Portuqaliya hökuməti çərşənbə axşamı bildiriblər ki, bu cür nəticələrə səbəb ola biləcək hər hansı kiber müdaxilənin izinə rast gəlməyiblər. Bu arada, İspaniya Milli Məhkəməsi ölkənin elektrik şəbəkəsinə iddia edilən kiberhücumla bağlı araşdırmaya başlayıb və ölkənin baş naziri Pedro Sançes bildirib ki, hazırkı mərhələdə kiberhücum ehtimalı istisna oluna bilməz.

Kabeldə nasazlıq

Avropa İttifaqının Kibertəhlükəsizlik Agentliyi bildirib ki, bütün mövcud sübutlar elektrik kabelində problem olduğunu göstərir. Buna görə iki ölkədə milyonlarla insan işıqsız qalıb. Bu fərziyyə Red Electrica tərəfindən nə təsdiq, nə də təkzib edilmişdir. Həddindən artıq günəş istehsalı Pireney yarımadasının elektrik şəbəkəsinin sıradan çıxmasının digər mümkün səbəbi günəş enerjisinin çoxluğu və ya olmamasıdır. Son aylarda İspaniya görünməmiş miqdarda günəş enerjisinin istehsal edildiyini və elektrik şəbəkəsinə daxil olduğunu bildirdi, lakin bu, əvvəllər problem deyildi. Red Electrica istisna etmir ki, elektrik şəbəkəsində problem günəş enerjisi istehsalının kəsilməsi səbəbindən yarana bilər. Qeyri-adi meteoroloji hadisə İspaniyanın elektrik şəbəkəsinin işinə təsir edən qeyri-adi meteoroloji və ya atmosfer hadisəsi haqqında nəzəriyyə Portuqaliya şəbəkə operatoru tərəfindən irəli sürülüb. Xüsusilə ABŞ-da elektrik şəbəkəsindəki nasazlıqların 80%-dən çoxu hava hadisələri nəticəsində baş verir, lakin bu mərhələdə İspaniya Milli Meteorologiya Assosiasiyası “meteoroloji nəzəriyyə”ni qəti şəkildə rədd edərək, nə atmosfer titrəyişinə səbəb ola biləcək temperatur fərqlərinin, nə də digər atmosfer anomaliyalarının söndürülməsi zamanı qeydə alınmadığını bildirib.

İspaniyanın baş naziri Pedro Sançes bildirib ki, şəbəkə operatoru günahkar bilinərsə, o, məsuliyyətə cəlb olunacaq. Bundan əlavə, o, sığortaya əsasən zərər çəkmiş vətəndaşlara kompensasiya ödəməli ola bilər.

Son vəziyyət necədir?

İspaniya və Portuqaliyada nə baş veri nəticəsində aprelin 29-na kimi İspaniyada elektrik enerjisi təchizatının 99%-i bərpa edilib və bu, ölkədə elektrik şəbəkəsinin bərpasını təmin edib. Portuqaliyada da enerji təchizatı tədricən bərpa olunur. İspaniyanın bir çox bölgələrində fövqəladə vəziyyətin səviyyəsi azaldılıb və dəmir yolu xidməti normal vəziyyətə qayıdır. Portuqaliya və İspaniya səlahiyyətliləri bildirirlər ki, bir sıra məktəblər yenidən fəaliyyətə başlayıb və artıq su təchizatında heç bir problem yoxdur. İspaniya və Portuqaliyada sənaye müəssisələri, mağazalar və otellər yenidən fəaliyyət göstərir. İşıqların kəsilməsi ilə bağlı ən çox itkilər yeyinti və kənd təsərrüfatı müəssisələri, o cümlədən restoran və mağazalar olub.

İspaniyada işıqların kəsilməsi turizm sektoruna necə təsir etdi?

Turizm sektorunda, xüsusən də İspaniyadakı vəziyyətə gəlincə, ölkənin Otellər Assosiasiyasının sədri Xorxe Marişalın sözlərinə görə, bir gün əvvəl telekommunikasiya ilə bağlı problemlər səbəbindən sektor ciddi çətinliklərlə üzləşsə də, hazırda rezervasiyaların kütləvi şəkildə ləğvi yoxdur. Nüvə enerjisi və bərpa olunan enerji İspaniyada genişmiqyaslı elektrik kəsilməsi fonunda nüvə enerjisi və bərpa olunan enerji mənbələrinin əleyhdarları və tərəfdarları arasında mübahisə yeni intensivliklə yenidən başlayıb. İspaniya hökuməti hazırda ölkənin elektrik enerjisinin demək olar ki, 20%-ni təmin edən yeddi nüvə reaktorunu mərhələli şəkildə sıradan çıxarmaq və onları uzunmüddətli perspektivdə daha sərfəli olan bərpa olunan enerji mənbələri ilə əvəz etmək üzərində işləyir. Lakin elektrik enerjisinin kəsilməsindən sonra müxalifət partiyaları hökuməti atom elektrik stansiyalarının mərhələli şəkildə ləğvi ilə bağlı 10 illik plana yenidən baxmağa çağırıb, çünki onların fikrincə, bərpa olunan enerji mənbələri nüvə enerjisi qədər etibarlı deyil. Öz növbəsində, Pedro Sançes bildirib ki, atom elektrik stansiyaları, əksinə, elektrik enerjisinin kəsilməsi ilə bağlı vəziyyəti daha da pisləşdirib, çünki onlar söndürülüb və təhlükəsizlik baxımından reaktorların fəaliyyətini dəstəkləmək üçün elektrik enerjisinin bir hissəsi onlara yönəlib.

News365.az