Sürücülər tıxacda nə qədər vaxt itirir?- SİYAHI+FOTO

Tıxac problemi artıq Bakı şəhərinin əsas problemlərindən birinə çevrilməkdədir. Problem sadə vətəndaş üçün itirilən vaxtla hesablanırsa, dövlət üçün istirilən istehsal gücləridir. Artan tıxaclar ölkə iqtisadiyyatında əhəmiyyətli itkilərə yol açmaqdadır.

Artıq ABŞ, Avropa ölkələrində tıxacların iqtisadiyyata təsirləri illik indekslərlə ölçülməkdədir. Global Traffic Scorecard 2023-cü il hesabatına əsasən təkçə ABŞ-da orta statistik sürücü minimum il ərzində 42 saat tıxaclarda vaxt itirib.Bu isə 1 həftəlik iş saatına bərabərdir. Tıxaclar amerikalı sürücülərə il ərzində minimum 733 ABŞ dolları itirmələrinə səbəb olur.

2022-ci illə müqayisədə ABŞ iqtisadiyyatının tıxaclara görə 2023-cü ildə illik itkisi 70.4 mlrd USD təşkil edib.

Sürücülərin tıxaclarda ən çox vaxt itirdikləri şəhərlər belədir:

Nyu-York- 101 saat

London - 99 saat

Paris -97 saat

Mexiko - 96 saat

Çikaqo -96 saat

İstanbul -91 saat

Ümumiyyətlə tıxacların statistikası göstərir ki, ən çox problem inkişaf edən ölkələrdə və əsas iqtisadi şəhərlərdədir.

Transmilli maliyyə şirkəti «Morgan Stanley»in inkişaf etməkdə olan bazarlar departamentinin müdiri Ruçir Şarma «Dövlətlərin inkişafı və çöküşü» kitabında yazır ki, əgər inkişaf etməkdə olan ölkələrdə paytaxt əhalisinin sayınin ikinci şəhərin əhalisinin sayına nisbəti 3:1 olarsa, bu, gələcəkdə disbalansa səbəb ola bilər və iqtisadi inkişafın qarşısını alar. Müəllifin fikrincə, coğrafi mövqelərinin üstünlüklərini maksimum istifadə etmək üçün dövlətlər ölkənin potensial bölgələrinin, xüsusən şəhərlərinin qlobal ticarət sisteminə qoşulmasını təmin etməlidirlər.

Azərbaycan üçün əsas məqamlardan biri məhz yeni mərhələdə bu olmaldır. Bakı ilə yanaşı 2-ci şəhər mərkəz funksiyasını öz üzərinə götürməlidir. Bu Xankəndi, Gəncə və yaxud Yevlax ola bilər. Xüsusi olaraq ikinci şəhər kimi Xankəndinin inkişaf etdirilməsi və bir-sıra müəssisələrin Qarabağa çıxarılması Bakının yükünü azalda bilər.

Eyni zamanda Bakı şəhərində müxtəlif nəqliyyat sistemlərini bir-birinə maksimum sinxronlaşdırmaq lazımdır. Misal üçün, A-B-C məntəqələri arasında transfer daşımaları təkminləşdirilməlidir ki, insanlar bir nəqliyyat vasitəsindən düşüb, digərinə daha rahat şəkildə minə bilsinlər. Eyni zamanda Bakı ilə ətraf qəsəbələri bir-birinə bağlayan su nəqliyyatının tətbiqi imkanlarını araşdırmaq olar. Misal üçün Hövsan qəsəbəsindən üzü Lökbətan istiqamətinə gələn çox sayda insanı şəhər mərkəzinə girmədən dəniz üzərindən Lökbətana çatdırmaq olar.

Həmçinin Metro- Dəniz nəqliyyatı arasında transfer daşımalarınıda təşkil etmək mümkündür. Bakı Bulvarının Sahil metrosuna çıxış istiqamətində liman tikib buradan səfərlər təşkil etmək olardı. Bu həm ekoloji baxımdan faydalı olar, eyni zamanda çox sayda insanı avtomobil yollarından çıxartmağa imkan verər.

Eyni zamanda şəhərdə kaşerinq xidmətinin tətbiqinidə analiz etmək və bunu daha əlçatan etmək lazımdır. Düzdür hal-hazırda Bakıda bu xidmət başlanılıb göstərilməyə, ancaq mövcud qiymətlər vətəndaşları kaşerinqdən uzaq salır. Moskva meriyasında təcrübə mübadiləsində olduğum zaman bizə qeyd etdilər ki, Moskva meriyası üçün kaşerinq xidmətlərinin dətəklənməsi əsas hədəflərdəndir. Meriyanın apardığı araşdırmalar göstərir ki, kaşerinq xidməti əlçatan olduğu zaman çox sayda insan şəxsi avtomobilindən kaşerinqin xeyirinə imtina edir. Bu öz növbəsində yola çıxan avtomobillərində sayının azalmasına təsir göstərir.