Çin Cənubi Qafqazda necə fəaliyyət göstərir: İqtisadi əlaqələrin xüsusiyyətləri

Azərbaycan tranzit və enerji potensialına görə Çinin regionda əsas tərəfdaşına çevrilib. Çinin Cənubi Qafqaz ölkələri ilə təmasları təkcə “Bir kəmər-bir yol” təşəbbüsü çərçivəsində qurulmur.

Çin müəssisələri Azərbaycanın enerji sektoruna investisiya yatırır. Beləliklə, Çin Milli Neft Korporasiyası (CNPC) Xəzər dənizindəki Şahdəniz qaz-kondensat yatağının işlənməsi üzrə beynəlxalq konsorsiumun səhmdarlarından birinə çevrilib.

Bakı və Pekin günəş və külək enerjisi sahəsində anlaşma memorandumları imzalayıb. Çin şirkətləri Azərbaycanda iri günəş elektrik stansiyalarının tikintisi imkanlarını nəzərdən keçirir.

Avropa və Asiyanın qovşağında yerləşən Azərbaycan “Bir kəmər-bir yol”un nəqliyyat dəhlizlərində əsas halqaya çevrilib. Dəmir yolları, avtomobil yolları və liman infrastrukturunun inkişafı sahəsində əməkdaşlıq regional əlaqəni gücləndirməyə kömək edir.

Çin şirkətləri yolların, tunellərin və digər mühüm obyektlərin tikintisində iştirak edərək Azərbaycanın infrastrukturunun müasirləşdirilməsinə mühüm töhfə verirlər.

Çin Azərbaycanın dəmir yolu infrastrukturunun modernləşdirilməsi üçün avadanlıq və texnologiya tədarük edir. Çin və Avropa arasında Orta Dəhlizinin bir hissəsinə çevrilmiş Bakı-Tbilisi-Qars kimi əsas marşrutlarda Çin lokomotivləri və yük vaqonlarından istifadə edilir.

Çin şirkətləri də Xəzər dənizinin əsas qovşağına çevrilmiş böyük Ələt liman kompleksinin işlənməsində iştirak etməkdə maraqlıdırlar.

Çin Azərbaycanın əsas ticarət tərəfdaşlarından biridir. Çindən əsas idxal maşın, elektronika, avadanlıq və metal məmulatları, əvəzində isə neft, neft məhsulları və kənd təsərrüfatı məhsulları göndərilir.

Bu ilin sentyabrından viza rejiminin qarşılıqlı ləğvi də iki ölkənin yaxınlaşmasına töhfə verəcək.

Çin və Ermənistan

Çinin Ermənistanla əlaqələri əsasən humanitar və texnoloji xarakter daşıyır.

Ermənistan Çinin “Huawei” şirkəti ilə ölkədə 5G infrastrukturunun inkişafı və “ağıllı” texnologiyaların tətbiqi ilə bağlı memorandum imzalayıb.

Huawei həmçinin Ermənistanda “Gələcəyin Toxumları” proqramını həyata keçirir, erməni tələbələrə Çində İT və telekommunikasiya sahəsində təcrübə keçməyi təklif edir.

Çin Ermənistanda təhsil layihələrində iştirak edir: bir neçə məktəbi pulsuz tikib.

İrəvanda Konfutsi İnstitutu var, orada erməni tələbələr Çin dilini və mədəniyyətini öyrənirlər.

Bundan əlavə, Çinin China Electric Equipment Group şirkəti Ermənistan üçün Şimal-Cənub magistralının ölkə daxilində nəqliyyat əlaqələrini yaxşılaşdırmaq üçün nəzərdə tutulan mühüm hissəsinin maliyyələşdirilməsi və tikintisi üzrə danışıqlar aparıb.

Çin və Gürcüstan

Gürcüstan da Azərbaycan kimi Çin investorlarını nəqliyyat və enerji sahəsində müxtəlif infrastruktur layihələrinə cəlb edən “Bir kəmər - bir yol” təşəbbüsü çərçivəsində mühüm tranzit qovşağıdır.

Belə ki, Çinin “China Communication Construction Company” şirkəti Anakliada dərin su limanının tikintisinə dair anlaşma memorandumu imzalayıb. Bu irimiqyaslı layihə Gürcüstanı Qara dənizdə əsas logistika mərkəzinə çevirməlidir.

Çin Çindən Avropaya Transxəzər Beynəlxalq Nəqliyyat Marşrutunun (Orta Dəhliz) bir hissəsi olan Gürcüstan dəmir yolu şəbəkəsinin modernləşdirilməsində də maraqlıdır.

Çin şirkətləri Gürcüstanın enerji infrastrukturunun, o cümlədən su elektrik stansiyalarının və elektrik ötürücü xətlərinin tikintisi və modernləşdirilməsində iştirak edir.

Çin Gürcüstanın ən böyük ticarət tərəfdaşlarından biridir. Gürcüstanın Çinə əsas ixracı şərab (Gürcüstan Çin bazarına əsas şərab ixracatçısına çevrilib) və mineral sudur. Çin isə Gürcüstana avadanlıq və istehlak malları gətirir.

Ermənistanda olduğu kimi, Gürcüstanda da Çin və Çin mədəniyyətini başa düşməyi təşviq edən Konfutsi İnstitutu var.

Bir sözlə, Çinin Bakı, İrəvan və Tbilisi ilə əməkdaşlığı qarşılıqlı faydalıdır: Cənubi Qafqaz ölkələri infrastruktura investisiyalar və nəhəng Çin bazarına çıxış əldə edir, Çin isə Asiya ilə Avropa arasında iqtisadi və logistik əlaqələri gücləndirir, onun enerji təhlükəsizliyini təmin edir və “Bir kəmər, bir yol” təşəbbüsünü təşviq edir.

News365.az