Ət yeməyin sağlamlığa zərərləri BUNLARDIR

Ət istehlakı uzun illərdir qidalanmanın əsas hissəsi olsa da, müasir araşdırmalar onun həm insan sağlamlığına, həm də ətraf mühitə ciddi ziyanlar vurduğunu göstərir. Xüsusilə qırmızı və emal olunmuş ətlərin çox istehlakı ürək-damar xəstəlikləri, piylənmə və xərçəng riskini artırır. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST) emal olunmuş ət məhsullarını – kolbasa, sosiska, hisə verilmiş ətlər və digər konservasiya olunmuş ət növlərini kanserogen maddələr siyahısına daxil edib.

News365.az xəbər verir ki, Azərbaycanda da son illərdə ürək-damar xəstəliklərinin və diabetin artması bəzi mütəxəssislər tərəfindən həddindən artıq ət istehlakı ilə əlaqələndirilir.

Həkimlərin fikrincə, xüsusilə qızardılmış və yağlı ət yeməkləri xolesterinin yüksəlməsinə və damar tutulmalarına səbəb olur. Azərbaycan mətbəxində kabab, qovurma, yağlı plov kimi yeməklər geniş yayılıb və əhalinin əksəriyyəti gündəlik rasionunda əti mütləq qəbul edir. Lakin balanssız qidalanma və az fiziki aktivlik bu cür pəhrizin sağlamlığa vurduğu ziyanı daha da artırır.

Ət istehsalının ətraf mühitə təsiri də qlobal miqyasda ciddi narahatlıq doğurur. Heyvandarlıq sektoru atmosferə buraxılan istixana qazlarının əsas mənbələrindən biridir və qlobal istiləşmənin sürətlənməsində mühüm rol oynayır. Mal-qara yetişdirilməsi üçün böyük torpaq sahələri tələb olunduğuna görə meşələrin qırılması, su ehtiyatlarının azalması və torpağın deqradasiyası kimi problemlər yaranır. Azərbaycanda kənd təsərrüfatı sahələri məhdud olduğu üçün intensiv heyvandarlığın artması su və torpaq resurslarına əlavə yük gətirir. Xüsusilə quraqlıq və iqlim dəyişikliyi fonunda bu problem daha da aktuallaşır.

Ekspertlər bildirir ki, əti rasiondan tam çıxarmaq məcburi olmasa da, onun miqdarını azaltmaq və daha çox bitki mənşəli qidalara üstünlük vermək həm sağlamlıq, həm də ətraf mühit üçün faydalıdır. Azərbaycanda artıq bəzi insanlar vegetarian və ya fleksitarian (həftədə bir neçə dəfə ət yeyən) pəhrizə keçərək bu trendlərə uyğunlaşmağa başlayıblar. Alternativ olaraq, paxlalılar, qoz-fındıq və digər protein mənbələri ilə qidalanma ətə yaxşı əvəz ola bilər. Həkimlər və dietoloqlar balanslaşdırılmış qidalanmanın vacibliyini vurğulayır və ət qəbulunu minimuma endirməyi tövsiyə edirlər.

İqlim dəyişikliyi və sağlamlıq problemləri fonunda ət istehlakının azalması təkcə fərdi deyil, həm də cəmiyyət üçün uzunmüddətli faydalar verə bilər. Azərbaycan kimi kənd təsərrüfatı ölkəsində alternativ qida mənbələrinin inkişaf etdirilməsi həm daxili bazarın dayanıqlığını artıra, həm də ətraf mühitin mühafizəsinə töhfə verə bilər.