YAP-ın təsis konfransı - tarixi gün
YAP-ın uğurları həm Heydər Əliyev dövründə, həm də hazırda Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi altında davam etdirilən siyasi kursda öz əksini tapır
1990-cı illərin əvvəlləri Azərbaycan xalqının
yaddaşında ən mürəkkəb, ən çətin və eyni zamanda tarixi dönüşlərlə zəngin bir
dövr kimi qalmaqdadır. Sovet İttifaqının süqutu, Qarabağ müharibəsi, siyasi
parçalanmalar, iqtisadi geriləmə, dövlətçilik əsaslarının sarsılması – bütün
bunlar müstəqilliyini yenicə bərpa etmiş Azərbaycan dövlətinin qarşısında böyük
təhlükələr yaradırdı. Ölkədə rəhbərlik zəif, idarəetmə təcrübəsiz, cəmiyyət isə
dərin sosial və psixoloji gərginlik içində idi. Belə bir zamanda Azərbaycanın
gələcəyi ilə bağlı məsuliyyəti öz üzərinə götürmək cəsarəti göstərən ziyalılar,
dövlətçilik düşüncəsi olan şəxslər yeni siyasi qüvvənin yaradılmasının
labüdlüyünü dərk etdilər. Məhz bu tarixi zərurətin nəticəsi olaraq 1992-ci il
21 noyabr tarixində Yeni Azərbaycan Partiyasının təsis konfransı keçirildi. Bu
hadisə təkcə yeni bir siyasi təşkilatın yaranması deyil, həm də Azərbaycan
dövlətçiliyinin xilası üçün atılmış ən mühüm addımlardan biri kimi
qiymətləndirilir. O illərdə Azərbaycan siyasi və hərbi baxımdan dərin böhran
yaşayırdı. Hakimiyyətdə olan qüvvələr ölkəni idarə etmək qabiliyyətini itirmiş,
Qarabağ müharibəsində ard-arda itkilər baş verir, separatizmin genişlənməsi ilə
dövlət bütövlüyü təhlükə altına düşürdü. Daxili çəkişmələr isə dövlətçiliyin
gələcəyini sual altında qoyurdu. Belə bir vəziyyətdə Azərbaycanın tanınmış
ziyalıları və ictimai-siyasi xadimləri ölkənin taleyinə biganə qala
bilməzdilər. Onlar başa düşürdülər ki, ölkəni xaosdan çıxarmaq üçün təcrübəli,
xalq tərəfindən qəbul edilən, beynəlxalq nüfuza malik liderə ehtiyac var. Bu
lider isə zamanında Azərbaycan SSR-in rəhbəri kimi respublikada böyük inkişaf
yaratmış, müstəqillik dövründə isə Naxçıvanda xalqın arxasını dayaq kimi duran
Heydər Əliyev idi. Ziyalılar həmin dövrdə ölkə üçün yeganə xilas yolunun Heydər
Əliyevin siyasi proseslərə qayıdışında olduğunu dərk edərək onun ətrafında
birləşmək qərarına gəldilər. Bu çağırış geniş xalq dəstəyi qazandı və nəticədə
yeni siyasi təşkilatın əsası qoyuldu.
1992-ci il 21 noyabrda Naxçıvan şəhərində
keçirilmiş Yeni Azərbaycan Partiyasının təsis konfransı Azərbaycanın müasir
siyasi tarixinin dönüş nöqtələrindən biri oldu. Bu konfransda ölkənin müxtəlif
bölgələrindən tanınmış ziyalılar, alimlər, müəllimlər, ictimai xadimlər,
gənclər və xalqın müxtəlif təbəqələrinin nümayəndələri iştirak edirdi. Onları
birləşdirən amil bir idi – Azərbaycanın dövlətçiliyinin xilası və gələcəyinin
daha güclü şəkildə qurulması. Konfransda qəbul edilmiş qərarlar həm
məsuliyyətli, həm də uzaqgörən idi. Yeni Azərbaycan Partiyasının yaradılması
qərarı ölkənin siyasi sistemində yeni, güclü, milli düşüncəli və dövlətçilik
ideoloji xəttinə malik bir qüvvənin meydana gəlməsi demək idi. Konfrans
iştirakçıları yekdilliklə Heydər Əliyevin siyasi rəhbərliyinə inanır və bu
addımı Azərbaycanın xilas yolu kimi görürdülər. YAP demokratik, hüquqi və
dünyəvi dövlət quruculuğunu qarşıya məqsəd qoyan proqram qəbul etdi. Bu
sənədlər partiyanın gələcək fəaliyyətinin ideoloji əsaslarını müəyyənləşdirirdi.
Bu günə qədər həmin konfrans Azərbaycan siyasi sisteminin formalaşmasında
həlledici rol oynayan hadisə kimi dəyərləndirilir.
Təsis konfransından sonra Heydər Əliyev xalqın
çağırışı ilə yenidən Azərbaycan siyasi səhnəsinə qayıtdı. Bu qayıdış
Azərbaycanı vətəndaş müharibəsi təhlükəsindən xilas etdi, dövlətçiliyin
əsasları möhkəmləndi, ölkə parçalanmaqdan qurtuldu və inkişaf yoluna çıxdı.
Yeni Azərbaycan Partiyası qısa müddətdə ölkənin aparıcı siyasi gücünə çevrildi.
YAP-ın fəaliyyəti nəticəsində dövlət idarəçiliyində sabitlik formalaşdı.
Qarabağ münaqişəsinin diplomatik istiqamətdə idarə olunmasına nail olundu. Sosial-iqtisadi
islahatlar həyata keçirildi. Azərbaycanın dünya birliyinə inteqrasiyası
gücləndi.
Yeni Azərbaycan Partiyasını digər siyasi
təşkilatlardan fərqləndirən əsas xüsusiyyət onun geniş sosial dayaqlara malik
olmasıdır. YAP heç vaxt yalnız müəyyən təbəqənin maraqlarını ifadə edən bir
partiya olmayıb. O, cəmiyyətin bütün kəsimlərinin – ziyalıların, gənclərin,
qadınların, əmək adamlarının, fermerlərin, sahibkarların və dövlət
qulluqçularının partiyasıdır. Yeni Azərbaycan Partiyası müstəqilliyin
möhkəmləndirilməsi, dövlətçiliyin bərpası və ölkənin inkişaf yoluna çıxarılması
prosesində həlledici rol oynamışdır. 1993-cü ildə Heydər Əliyevin xalqın tələbi
ilə hakimiyyətə qayıdışı ölkəni parçalanmaq təhlükəsindən xilas etdi.
İctimai-siyasi sabitlik təmin olundu, iqtisadiyyat dirçəldi, idarəetmə sistemi
möhkəmləndi. Bu sabitlik Azərbaycanın inkişafının əsasını qoydu.
YAP-ın təmin
etdiyi əsas nailiyyətlər siyasi sabitlik və təhlükəsizliyin bərpası,
dövlətçilik prinsiplərinin möhkəmləndirilməsi, iqtisadi islahatlar və davamlı
inkişaf modeli, enerji strategiyasının formalaşması və beynəlxalq layihələr,
Azərbaycanın regionda lider dövlətə çevrilməsi, infrastruktur quruculuğu və
sosial rifahın yaxşılaşdırılması və Azərbaycanın beynəlxalq aləmdə nüfuzunun
artmasıdır. Bu uğurlar həm Heydər Əliyev dövründə, həm də hazırda Prezident
İlham Əliyevin rəhbərliyi altında davam etdirilən siyasi kursda öz əksini
tapır.
YAP
yarandığı gündən etibarən çox böyük və şərəfli yol keçmişdir. Bu yol
çətinliklərlə dolu olsa da, əldə edilən uğurlar partiyanın xalqın dəstəyinə
güvəndiyini və bu etimadı doğrultduğunu sübut edir. Bu yolun əsas mərhələləri
Partiyanın yaranması və ümumxalq partiyasına çevrilməsi, Heydər Əliyevin
hakimiyyətə qayıdışı ilə ölkədə sabitliyin bərpası, Azərbaycanın beynəlxalq
enerji layihələrinə qoşulması, 2003-cü ildən etibarən inkişaf strategiyasının
yeni mərhələsi, 2020-ci il Vətən müharibəsi nəticəsində tarixi Zəfərin əldə
olunması, Postmüharibə dövründə Qarabağın bərpası və Böyük Qayıdış siyasətidir.
Bu nailiyyətlərin hər biri göstərir ki, YAP Azərbaycan tarixində aparıcı rol
oynayan, dövlət maraqlarını qoruyan, gələcəyə yönəlik inkişaf xətti müəyyənləşdirən
siyasi qüvvədir.
Ulu Öndər
Heydər Əliyevin dediyi kimi YAP dünənin, bu günün və gələcəyin partiyasıdır.
1992-ci il 21 noyabr tarixində keçirilmiş YAP-ın təsis konfransı Azərbaycan
dövlətçiliyi üçün həlledici hadisələrdən biri olmuşdur. Bu konfrans yalnız bir
partiyanın yaradılması deyil, həm də ümumxalq birliyinin, dövlətçilik
məsuliyyətinin və siyasi müdrikliyin təzahürü idi. O gün verilmiş qərarlar
Azərbaycanı böhrandan çıxaran, ölkəyə sabitlik və inkişaf gətirən Heydər Əliyev
yolunun başlanğıcı oldu. Bu gün Yeni Azərbaycan Partiyası həmin tarixi
missiyasını davam etdirərək ölkənin siyasi həyatında mühüm rol oynamaqda,
dövlətçilik ənənələrinin qorunmasına və inkişafına töhfə verməkdədir.
Zenfira Nurullayeva
Qara Qarayev adına Mərkəzi İncəsənət Məktəbinin
xor ixtisası üzrə müəllimi,
Azərbaycan Respublikasının Əməkdar müəllimi
