Həyatın rəngləri: Qara və ağın arasında gizlənənlər

Qara və Ağ

     Həyat haqqında ən çox işlədilən metaforlardan biri “qara və ağ”dır. İnsanlar bəzən dünyanı yalnız bu iki rəngə bölür: yaxşı və pisə, uğur və uğursuzluğa, sevinç və kədərə. Elə bilirlər ki, insan ömrü iki ucdan ibarət bir yol xəritəsidir. Amma həyat nə qədər paradoksaldırsa, bir o qədər də rənglidir. Düşündükcə anlayırsan ki, heç bir taleyin axarı yalnız ağ və ya yalnız qara üzərində qurulmur. Arada gizlənən saysız rənglər – insanın görünməyən həqiqətlərini, yaşadığı dönüş nöqtələrini və dəyişməyən reallıqlarını daşıyır.

     Qara və ağ sadəcə başlanğıc və son kimidir. Amma onların arasında bir ömür boyu topladığımız “başqa rənglər” var: mavi tənhalıqlar, qırmızı ehtiraslar, boz şübhələr, sarı ümidlər, yaşıl yenidən doğuluşlar. Biz bəzən bu rəngləri görmədən yaşadığımızı zənn edirik. Hətta hər şeyin ya mükəmməl, ya da tam məhv olduğunu düşündüyümüz günlərimiz olur. Halbuki həyatın öz ritmi var və bu ritm nə qədər təzadlı olsa da, tam olaraq bizi formalaşdıran məhz, bu təzadlardır.

     Uğursuzluqlar – bəzən insanın içindən keçib onu yenidən şəkilləndirən bir külək kimidir. Onlar bizi zəiflikdən qoruyan deyil, əksinə, güc yaradan hisslərdir. 

     Bədbəxtliklər – insan ruhunun qaranlığa düşməsi yox, zülmətdən keçərək işığı daha yaxşı seçməsidir. 

     Xoşbəxtlik isə sadəcə bir anlıq parıltı deyil; o, insanın içində yavaş-yavaş yığılan və hər rəngin qatıldığı bir bütöv harmoniya kimidir. Ən qəribəsi də budur ki, ağrı da, sevinç də, qorxu da, ümid də bir-birinə bağlıdır. Birinin yoxluğu digərini yarımçıq qoyur.

    Biz bəzən həyatı ağ və qaraya sığışdırmağa çalışırıq. Amma həyat bundan qat-qat böyükdür. O, rənglərin səssiz ahəngi, bir insanın içində yaşanan saysız duyğuların birləşdiyi geniş bir kainatdır. Hər rəng bir xatirə, bir iz, bir seçim və bir dönüşdür. Və bütün bu rənglər bir araya gələndə həyat öz mənasını tapır.

     Xoşbəxtlik də əslində tək başına “ağ” rəng deyil. O, insanın bütün ziddiyyətləri ilə barışdığı bir bütövdür. İnsan yalnız nəzarət edə bilmədiyi şeyləri buraxmağı öyrənəndə tam sakitliyə çatar. Bu sakitlik bəyaz təmizlik deyil; o, bir az bozun təmkinini, bir az mavinin dərinliyini, bir az sarının ümidini özündə cəmləyən bir rəngdir. Həyat sadəcə işıqdan ibarət olsaydı, insan heç vaxt kölgənin dəyərini anlamazdı.

   Bəzən elə düşünürük ki, nağıllar yalnız yaxşı sonlu olmalıdır. Amma həyatın öz nağılı heç də həmişə ağ rənglə bitmir. İtirilən insanlar, yarımçıq qalan arzular, məğlub edilə bilməyən talelər, bunlar həyatın zəruri rəngləridir. Hər uğursuzluq öz içində bir hikmət daşıyır; hər bədbəxtlik, insanın ruhunu daha dərin bir anlayışa aparan gizli bir qapıdır. Hətta xoşbəxtlik belə yalnız sevinci ifadə etmir, o, insanın yaşadığı ziddiyyətləri qəbul etdiyi an başlayır.

    İnsan ruhunda ağ rəng təmizlik hissi yaradır. Həyatımızdakı “ağ günlər” adətən yeni başlanğıclar, təmiz niyyətlər, saf duyğularla dolu olur. Psixologiyaya görə ağ rəng insanı sakitləşdirir, şəffaflıq və aydınlıq hissi yaradır. Ancaq bəyaz heç vaxt sonsuza qədər davam etmir. Boş səhifə dolmağa başlayır və insanın hekayəsi, tədricən, rənglənir.

     Qara rəng çoxları üçün qaranlıq, itki və ağrı ilə assosiasiya olunur. Psixologiyada bu rəng insanın öz içindəki bilinməyən tərəfləri, qorxuları və təkliyi təmsil edir. Amma paradoks ondadır ki, məhz qaranlıq insana güc verir. Çünki insan öz zülmətindən çıxanda daha güclü olur. Hər bir gecənin səhəri olduğu kimi, hər qaranlığın içində də işığa aparan gizli bir yol var.

     Boz günlər insanın ən çox yaşadığı günlərdir. Nə tam sevinc, nə tam kədər… bir növ keçid halı. Psixologiyada boz rəng tərəddüd, düşüncə, analiz və sakitliklə bağlıdır. Bəzən biz bu rəngi cansıxıcı hesab edirik, amma insan ən çox “özünü” məhz bu rəngdə tanıyır. Boz, insanın öz iç səsini ən aydın eşitdiyi rəngdir.

   Mavi rəng sakit okean kimidir - kənardan baxanda sakit, içində isə min cür dalğa. Psixologiyada mavi rəng düşüncə, tənhalıq, introspeksiya və hüzurla bağlıdır. İnsan özünə ən dərin suallarını mavi günlərdə verir.

    Qırmızı rəng insan psixologiyasında hər şeyin ən şiddətlisini ifadə edir: sevginin də, qəzəbin də, ehtirasın da, tənhalığın da. Bu rəng insanın içində yanan atəşdir. Bəzən bizi isidir, bəzən yandırır. Qırmızı  günlər həyatda iz buraxır. Çünki insan ən çox həmin anlarda canlı olduğunu hiss edir.

    Sarı rəng psixologiyada optimizm, yenilənmə və iç işığın rəmzidir. İnsan çox zaman sarı günlərin qədrini qaranlıqdan çıxanda bilir. Hər kiçik xoş xəbər, bir telefon zəngi, bir təbəssüm, bir gələcək planı… hər biri içimizdə günəş kimi doğur. Sarı rəng həyatın bizə dediyi sakit bir cümlədir: “Hələ heç nə bitməyib.”

    Yaşıl rəng insan psixologiyasında yenilənmə, sakitlik və bərpa olma hissini daşıyır. Adətən çətin bir dövrdən sonra gəlir - elə bil içimizdəki torpaq yenidən cücərməyə başlayır. Yaşıl günlərdə insan öyrəndiklərini həzm edir və yoluna davam etməyə hazır olur.

    Həyat sadəcə yaxşı və pisdən ibarət deyil. Heç bir nağıl yalnız bəyazla yazılmır və heç bir qaranlıq tamamilə həyatın özünü izah edə bilmir. İnsan yaşadıqca hər rəngin öz rolunu dərk edir.

Ən böyük həqiqət isə budur: həyat tək rəng deyil. Qara  və ağ yalnız başlanğıcdır. Onların arasında isə bizim bütün ömrümüz gizlidir. Biz hər rəngin içindən keçə-keçə öz yolumuzu tapırıq. Zaman keçdikcə bu rənglərin hamısı bir-birinə qarışır və insanın özünəməxsus “həyat tablosu”nu formalaşdırır. Bu tablo heç vaxt təkrarlanmır, çünki insanın yaşadıqları da, hiss etdikləri də yalnız ona məxsusdur.

Məryəm BAĞIROVA