Sabah kim "tamam", kim "davam" deyəcək?! - TƏHLİL

Daha bir gün qaldı. Söhbət ABŞ-da sabah sonlanacaq prezident seçkilərindən gedir. Mübarizə Respublikaçılar və Demokratlar arasında gedir. Sorğular göstərir ki, bu yarışda lider yoxdur. Bu da seçkiləri xeyli edir. Bütün dünya gərginliklə gözləyir ki, yaxın dörd il ərzində Amerikaya kim rəhbərlik edəcək?!

Məlumdur ki, mübarizə ABŞ-da əslində ikipartiyalı sistem mövcuddur. Ona görə də mübarizə mühafizəkar Respublikaçılar Partiyası ilə liberal Demokratlar Partiyası arasında gedəcək.

Bundan əlavə,sabah Senat və Nümayəndələr Palatasına da seçkilər keçiriləcək. Həmçinin, bəzi ştatlarda qubernator seçkiləri və müxtəlif bələdiyyə seçkiləri də noyabrın 5-nə təyin edilib.

Proses necə gedir?

Birləşmiş Ştatlarda seçkilər əksər ölkələrdəkindən fərqli keçirilir. Birincisi, seçicilər öz səslərini verirlər - bu, seçki məntəqəsində və ya poçt vasitəsilə edilə bilər. Amerikalılar prezidentliyə namizədlərdən birini seçirlər, lakin səsvermənin nəticələri prezidenti deyil, 538 nəfərin daxil olduğu Seçicilər Kollegiyasının tərkibini müəyyən edir.

Əksər ştatlarda qalib namizəd hər şeyi həm də Seçicilər Kollegiyasının bütün səslərini alır. Seçki səsverməsi seçkinin ikinci mərhələsidir və dekabrın 17-də keçiriləcək. Səslərin hesablanması seçkilərin iki mərhələsi başa çatdıqdan sonra aparılır. Lakin çox vaxt kimin qalib gələcəyi birinci mərhələdə, seçicilərin səsverməsindən sonra, yəni noyabrın 5-dən sonra bəlli olur.

ABŞ seçkilərində kim qalib gələcək?

Seçkidə qalib gəlmək üçün prezidentliyə namizəd seçicilərin yarıdan çoxunun səsini almalıdır. Onlardan cəmi 538 nəfər var, yəni 270 səs toplayan seçkidə qalib gələcək.

Bu halda 7 ştat həlledici olacaq: Arizona, Nevada, Viskonsin, Miçiqan, Corciya, Pensilvaniya, Şimali Karolina. Bu ştatlar yelləncək dövlətlərdir və heç bir namizədə açıq üstünlük ifadə etmirlər. Üstəlik, bu yeddi ştat 93 seçici səsini təmin edir, seçkinin nəticəsi onlardan asılıdır, çünki bu səslər olmadan heç bir namizəd arzuladığı 270 səsi ala bilməyəcək.

Hadisələr həqiqətən də elə cərəyan edə bilər ki, nə Tramp, nə də Harris seçicilərin yarıdan çoxunu qazana bilməyəcək və hər biri 269 səs alacaq. Bu halda Nümayəndələr Palatası “bir dövlət, bir səs” sistemi əsasında prezidenti seçəcək. 26 səs toplayan namizəd qalib gələcək və ABŞ-ın növbəti prezidenti olacaq.

Sorğular, nəticələr...

Hazırda Trampın “yelləncək ştatlarında” minimal üstünlüyü var. Lakin vəziyyət sürətlə dəyişir.

Seçkilərin səsləri 2025-ci il yanvarın 6-da ABŞ Konqresinin üzvləri tərəfindən hesablanacaq. Sonra nəticələr ABŞ-ın hazırkı vitse-prezidenti tərəfindən təsdiqlənəcək. Seçilmiş prezidentin adı Seçicilər Kollegiyasının səsverməsindən sonra məlum olacaq.

Yeni, 47-ci prezidentin andiçmə mərasimi 2025-ci il yanvarın 20-də Vaşinqtonda baş tutacaq.

News365.az