Yezidlər haqqında nə bilirik? - TƏHLİL

Dünyada azsaylı xalqlardan biri də yezidlərdir. Onlarınsa qəribə adətləri var. Məsələn, yeni ilin başlandığı nisan (aprel) ayı yezidlər tərəfindən “ilin gəlini” adlandırıldığı üçün bu ayda toylar qəti qadağandır, torpaq şumlanıb əkin üçün hazırlanmalıdır.

Rəbb Cümə günü kainatı yaratmağa başladı, şənbə günü paltarını tikdi və hər şeyi qaydasına salaraq, çərşənbə günü Yer kürəsini bağlayan buzları əritdi və o, çiçəklərlə və xüsusilə də güllərlə bəzədilib - qırmızı və sarı. Odur ki, çərşənbə fəzilətli gündür, asayişi, qəfləti bilməyən Rəbb onu məhəbbətdən, qəlbdən yaratmışdır. Ona görə də yezidilər Yeni ili yazda qeyd edirlər - bu, biz razılaşırıq, qışın ortasında qeyd etməkdən qat-qat məntiqlidir.

Yeni il - "Qırmızı çərşənbə", yaxud Çarşema Sere Nisan - Yezidlər aprelin 14-ü, əgər çərşənbədirsə, və ya 14-dən sonrakı ilk çərşənbə günü qeyd edirlər.

Bayramdan əvvəl yumurtaları (Pasxa bayramında etdiyimiz kimi, lakin qırmızı və sarı rəngdə, yezidi xalqının milli bayrağının və ilahi qızılgüllərin rəngləri) boyayacaq və Trndezdə etdiyimiz kimi odun üstündən tullanacaq və çörək bişirəcəklər. Onlar yumurtaları bir-birinə qarşı qıracaqlar - bu, kainatın altında yatan Ağ İncinin partlamasını, Həyatın başlanğıcını qeyd edən partlayışı simvollaşdırır. Burada Yezid dininin minilliklərə söykəndiyini söyləmək lazımdır, lakin alimlərin fikrincə, Kainatın başladığı Böyük Partlayışın fiziki nəzəriyyəsi, astrofiziklər yalnız yüz ildən az əvvəl, əsrin ikinci rübündə ortaya çıxdı.

"Qəribə və qapalı insanlar" - yezidilər

Yezidilərin birbaşa babillilərin nəsilləri olması, onların tarixi vətəni Mesopotamiya olması ilə bağlı bir versiya var. Digəri onları ayrıca kürd qrupu kimi təsnif edir, lakin yezidilər qəzəblə bu variantı rədd edirlər və görünür, elmi dairələrdə onun tərəfdarları yoxdur. Ümumiyyətlə, bir çox tədqiqatçıların planetin ən qəribə və ən qapalı xalqlarından biri adlandırdıqları bu xalqın mənşəyi ilə bağlı nəzəriyyələrdə çatışmazlıq yoxdur, lakin heç biri ümumi elmi olaraq qəbul olunmayıb. Bununla belə, etnoqraflar yezidiləri ayrıca etnokonfessional qrup kimi tanıyırlar.

Eyni zamanda, bu xalqın varlığından hər kəsin xəbəri olmasa da, bu gün dünyada bir milyon yarıma yaxın yezidi var.

Yezidlər bu gün Suriya, İraq, Türkiyə, Rusiya, Ermənistan, Gürcüstan və Avropanın bəzi bölgələrində icmalarda yaşayırlar

İlhamə Qiyas, News365.az