Yeni “zombi virusu“ aşkarlandı

Sən demə marallar da virus daşıyıcıs imiş. Bu qənaətə amerikalı alimlər gəlib. Beləki, Texasdakı San Antonio Tibb Məktəbinin əməkdaşları bir məqalədə nadir və sürətlə irəliləyən söhbət açıblar. Məqalədə ABŞ-da bir neçə ovçurda rast gəlinən “Creutzfeldt-Jakob” xəstəliyi təsvir edilib. Ehtimallara görə, kişilər xroniki arıqlama xəstəliyindən və ya “zombi virusu”ndan əziyyət çəkən maral ətini yedikdən sonra bu xəstəliyə yoluxublar.

2022-ci ildə 72 yaşlı kişi qarışıqlıq – psixi proseslərin pozulması nəticəsində yaranan patoloji vəziyyət və aqressiya şikayətləri ilə həkimlərə müraciət edib. Məlum olub ki, o, əvvəllər xroniki arıqlama xəstəliyindən əziyyət çəkən ov zamanı tutulan maralın ətini yeyib. Üstəlik, eyni populyasiyadan olan heyvanların ətini də yeyən bu xəstənin dostu əvvəllər “Creutzfeldt-Jakob” xəstəliyindən ölüb.

"Aktiv simptomatik müalicəyə baxmayaraq, xəstənin vəziyyəti pisləşdi, ilk ziyarətdən bir ay sonra o öldü, diaqnoz ölümündən sonra təsdiqləndi: "kodon 129 (sCJDMM1) ilə kodlanan homozigot amin turşusu ilə sporadik CJD".

Kodon, bir amin turşusunun daxil edilməsini kodlayan DNT və ya RNT-də nukleotid qalıqlarının üçlüyüdür. Təsvir edilən vəziyyətdə, amin turşusu metionini kodlayan bir kodondan danışırıq. Bu, vacib, əvəzolunmaz bir amin turşusudur - normal olaraq insan orqanizmi tərəfindən sintez edilmir, ancaq qidadan gəlir.

Tədqiqatçıların fikrincə, 72 yaşlı ovçunun xəstəlik tarixçəsi və onun dostunda baş verən oxşar hadisə, xroniki arıqlama xəstəliyinin heyvanlardan insanlara keçməsinin hələ də mümkün olduğunu deməyə əsas verir. Bununla belə, yoluxucu patogenin özünün, prionun ətraflı təhlili olmadan "kodon 129 ilə kodlanmış homozigot amin turşusu metioninli sporadik CJD" və "zombi maral" xəstəliyini ayırmaq çətin olduğundan, nəticələr ilkindir.

ABŞ Xəstəliklərə Nəzarət və Qarşısının Alınması Mərkəzlərinə görə, xroniki arıqlama xəstəliyi (CWD) vəhşi təbiətə, o cümlədən marallara təsir edən bir növ prion xəstəliyidir. Səbəb beyində normal zülalların səhv qatlanmasına səbəb olan anormal strukturlara (prionlar) malik zülallardır. Beyində səhv qatlanmış zülallar orqanizmdə disfunksiyaya səbəb olur və nəticədə qeyri-adi simptomlar yaranır. Bunlara ani arıqlama, alkoqoldan sui-istifadə və həddindən artıq sidiyə getmə, hərəkət zamanı zəif koordinasiya, süstlük, sallanan qulaq ucları və udqunma, sətəlcəm və nəticədə ölümlə nəticələnə bilən disfagiya (udma çətinliyi) daxildir.

İlhamə Qiyas, News365.az