Ermənistan sülh, yoxsa müharibə istəyir? - TƏHLİL

Ermənistan sülhdən danışmaqla yanaşı müharibə ritorikalarından da əl çəkmir. Rəsmi İrəvan hətta Qərbə yaxınlaşmaq cəhdini sırf müdafiə xarakterli olduğunu deyir. Ona görə də hər zaman olduğu kimi Ermənistanın siyasi rəhbərliyi dediklərində səmimi deyil.

Təsadüfi deyil ki, son günlər erməni KİV-ləri ordunun yenidən qurulmasını və müharibə hazırlıqlarını yenidən gündəmə gətirib.  Məsələn, “Sputnik Armeniya” ötən gün bu istiqamətdə geniş yazı təqdim edib. Yazıda qeyd olunur ki, Ermənistan və Azərbaycan arasında silah və hərbi texnika baxımından əhəmiyyətli disbalans qalmaqdadır:

“Belə bir şəraitdə Ermənistan silahlı qüvvələrini gücləndirmək üçün asimmetrik addımlar tələb edir. Stokholm Beynəlxalq Sülh Araşdırmaları İnstitutunun (SIPRI) hesabatına görə, Ermənistanın ÜDM-də hərbi xərclərin payı keçən il 4,1%-dən 5,5%-ə yüksəlib. Mütləq rəqəmlərlə ölkənin müdafiə büdcəsi 2022-ci ildəki 795 milyon dollardan 2023-cü ildə 1 milyard 330 milyon dollara yüksəldi”.

Məsələ ilə bağlı “Sputnik Armeniya”ya danışan  təhlükəsizlik üzrə ekspert David Arutyunov ölkənin hərbi xərclərinin artması ilə bağlı məlumatları şərh edərkən deyib ki,  hesabatda vəsaitlərin konkret seqmentləri və xərclənmə sahələri ilə bağlı məlumat verilmədiyi üçün xərclərin və alınan silahların artımının Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin cari ehtiyaclarına nə qədər uyğun olduğunu dəqiq qeyd etməkdə çətinlik çəkib. Arutyunovun sözlərinə görə, tədarüklər barədə tam məlumat yoxdur - yalnız Fransa və Hindistanla hərbi-texniki əməkdaşlığın davam etdiyi məlumdur.

Artilleriya sistemləri, çoxsaylı buraxılış raket sistemləri (MLRS), radarlar və hava hücumundan müdafiə sistemləri alınır. Arsenalın yerli istehsal hesabına doldurulmasından da danışılır, lakin bu barədə məlumat məhdud olaraq qalır. Bununla belə, görünür, Ermənistan hərbi-siyasi rəhbərliyi 44 günlük müharibədən sonra yaranmış əsas məsələləri, o cümlədən uzaq mənzilli və dəqiq artilleriya, eləcə də hava hücumundan müdafiə sistemlərinə ehtiyacı həll etməyə çalışır.

“Bununla belə, Azərbaycanın xeyrinə olan ciddi disbalans şəraitində Ermənistanın əsas diqqətini düşmənə maksimum ziyan vura biləcək sistemlərə yönəltməsi daha məntiqli və effektiv olardı rabitə, kəşfiyyat və hədəf təyini kimi mediada ən çox "təşviq olunan" vasitələrdir, lakin onlar müasir müharibədə əsas rol oynayırlar. Əlavə olaraq, maddi-texniki təchizatın yaxşılaşdırılmasına və ölkənin maksimum dərəcədə lazımi sursatla təmin edilməsinə diqqət yetirmək lazımdır”.

Ekspertin fikrincə, əsas problem Ermənistanın əldə etdiyi silahların miqdarı və növündən çox, dövlətin strateji hədəfləri ilə uyğunlaşan vahid hərbi inkişaf konsepsiyasının olmamasıdır. Vahid konsepsiyanın olmaması da mövcud hakimiyyətin fəaliyyətində siyasi ziddiyyətləri əks etdirir. Bir tərəfdən “sülh gündəmini” müzakirə edir, digər tərəfdən yeni müharibə ehtimalı və ona hazırlaşmağın zəruriliyi barədə bəyanatlar verirlər.

Ekspert mövcud məlumatlara əsaslanaraq iddia edir ki, son illər Ermənistan hakimiyyətinin hərbi inkişafa yanaşmaları bir neçə dəfə dəyişib. Beləliklə, 44 günlük müharibədən sonra əsas diqqət Rusiya ilə əməkdaşlığa və islahatların rus modeli üzrə aparılmasına yönəldilib. Daha sonra ordunun sayının azaldılması və məcburi xidmət müddətinin uzadılması müzakirə olunub. Hazırda Qərblə yaxınlaşma diqqət mərkəzindədir. Bu siyasət dalğalanmaları istər-istəməz silah alışının xarakterinə təsir edərək, onları əsasən situasiya ilə əlaqələndirir.

Bütövlükdə, Arutyunovun qeyd etdiyi kimi, Ermənistan silahlı qüvvələrində problemlər o qədər çoxdur ki, ötən il xərclənən əlavə vəsaitlərin onların həllinə nə dərəcədə səmərəli istifadə oluna biləcəyini qiymətləndirmək son dərəcə çətinləşir.

İlhamə Qiyas, News365.az